-Besimi duhet të jetë burim sigurie dhe kuptimi, por për disa ai bëhet kafaz apo burg! Në bashkësitë e mbyllura fetare, komuniteti mund të krijojë një kornizë për përkatësinë, por edhe një sistem rregullash strikte, mbikëqyrjeje të vazhdueshme dhe ndërgjegje të keqe në vazhdimësi!.
Çfarë ndodh kur dikush shpërthen dhe çfarë pasojash paraqiten në jetën e tij?
Një raport i kohëve të fundit nga Nordland Research na jep njohuri se çfarë do të thotë të rritesh dhe më vonë të shkëputesh nga komunitetet e mbyllura fetare të krishtera.
Të rinjtë e shkëputur tregojnë për turpin dhe fajin kronik, një frikë të thellë për të bërë gabime dhe një ndjenjë të vazhdueshme për të mos qenë mjaft të mirë për Perëndinë ose kishën.
"Ata kanë një hierarki të sëmurë, me të vërtetë, me shumë gjëra të çuditshme që po ndodhin." Por ata disi kontrollojnë gjithçka. […] Pra, kur ju thuhet se gjëra të tilla janë të gabuara, ju nuk duhet t’i bëni ato[...] Është absolutisht e tmerrshme, sepse bëheni pis nëse bëni gjëra të tilla gjatë gjithë kohës, gjatë gjithë jetës. Atëherë përfundimisht do t'ju shpëlahet truri".
Kur dyshimi është i paligjshëm!
Një nga përfundimet më të habitshme në këtë raport është se si dyshimi, pjesë krejtësisht e natyrshme e rrugëtimit të një besimtari, nuk tolerohet në këto mjedise. Informatorët përshkruajnë se si përjetojnë mendime kritike për besimin e tyre gjatë adoleshencës, por se nuk kanë hapësirë për t'i shprehur ato. Dyshimet duhet të mbahen të fshehura.
“Duhet ta mbani brenda nëse keni... Mundësisht të mos keni asnjë dyshim apo pyetje apo asgjë”.
Shpërthimi nuk është vetëm një kthesë teologjike - është një rikalibrim radikal i identitetit të dikujt.
Kjo çon në një konflikt të thellë të brendshëm. Njeriu mëson se vetëm ndjenjat e mira, përkushtimi, besnikëria, gëzimi në Zot janë të ligjshme. Dyshimi, zemërimi dhe trishtimi duhet të ndrydhen. Ky nuk është thjesht një mekanizëm kontrolli fetar, por një barrë psikologjike që lë gjurmë të thella tek individi.
Abuzimi i identitetit - Kur ju zotëron besimi!
Kjo formë e kontrollit të brendshëm, ku dyshimet dhe ndjenjat e dikujt janë të shtypura, mund të shihet në vetvete si një sulm identiteti, një sistem në të cilin individit i hiqet e drejta për mendimet dhe ndjenjat e veta. Abuzimi me identitetin nuk ka të bëjë vetëm me atë që dikush vendos se çfarë të besojë. Është një sistem ku mëson se mendimet, ndjenjat dhe dëshirat e tua nuk janë të vlefshme. Që nuk je kurrë mjaftueshëm i mirë. Ai dyshim të bën të papastër. Që nuk do të të duan kurrë jashtë kishës. Kur dikujt i mësohet të mendojë se gjithçka jashtë kishës është e rrezikshme, shpërthimi bëhet një detyrë pothuajse e pamundur.
Shumë nga informatorët përshkruajnë sfida serioze të shëndetit mendor pas ndarjes nga komuniteti i tyre fetar. Shumë njerëz përjetojnë një ndjenjë “vdekjeje sociale”, duke humbur familjen, miqtë dhe komunitetin në të cilin kanë qenë pjesë e jetës së tyre. Disa zhvillojnë depresion, ankth dhe në disa raste mendime vetëvrasëse.
Të tjerë përshkruajnë një ndjenjë lirie dhe lehtësimi pas ndarjes, por kjo shpesh vjen me një çmim të rëndë. Shpërthimi nuk është vetëm një kthesë teologjike - është një rikalibrim radikal i identitetit të dikujt.
Pse nuk e shohim këtë në të gjitha mjediset?
Raporti ofron një pasqyrë të rrallë se si kontrolli dhe frika i mbajnë njerëzit të mbërthyer në mjedise fetare, prandaj edhe është e vështirrë të shpërthejnë, por ky problem nuk është unik për besimet e krishtera.
Raporti Proba Kontrolli negativ social në shkollë (2024), i përgatitur në emër të IMDi, tregon qartë se si kërkesat fetare në shkollë kontribuojnë në rritjen e kontrollit negativ social. Disa studentë me prejardhje myslimane përjetojnë presion për të marrë pjesë në lutje, për të agjëruar dhe për të ndjekur kode të rrepta të veshjes si hixhabi, jo vetëm nga prindërit, por edhe nga bashkënxënësit. Këta të fundit shpesh zbatojnë normat fetare me një forcë që krijon pasiguri dhe përjashtim për ata që dëshirojnë të qëndrojnë jashtë.
Ish-kolegët e mi në IMDi, të cilët kanë punuar ngushtë me këto sfida, konfirmojnë këtë zhvillim në raport dhe tregojnë për një situatë gjithnjë e më shqetësuese.
Pavarësisht se dihet se sa i dëmshëm është ky lloj kontrolli fetar, ka ende shumë pak kërkime për këtë në komunitetet myslimane. Dimë diçka nga raporti Proba, por ku janë studimet e mëdha sistematike?
Ne kemi nevojë për më shumë kërkime dhe për më shumë transparencë. Dhe ne kemi nevojë për politikanë të guximshëm, mësues dhe debatues publikë të cilët flasin për këtë pa frikë se mos ofendojnë askënd. Fëmijët dhe të rinjtë duhet ta dinë se ka një rrugëdalje, pavarësisht se me çfarë besimi rriten.
Askush nuk duhet të rritet me turp kronik. Askush nuk duhet të jetë i frikësuar nga emocionet e veta. Dhe askush nuk duhet të zgjedhë mes lirisë dhe familjes.
Është koha që ne ta shohim këtë si një problem shoqëror, jo vetëm si një çështje fetare. Përktheu, H.R
