Pranimi i Kosovës në organizata ndërkombëtare është një proces kompleks, i ndikuar nga faktorë të brendshëm dhe të jashtëm, përfshirë politikat e brendshme të Kosovës, dinamikën ndërkombëtare dhe veprimet e Serbisë dhe aleatëve të saj. Dështimi i Kosovës për të siguruar anëtarësimin në Këshillin e Evropës në vitin 2024 përbën një goditje të rëndësishme për diplomacinë kosovare dhe ka pasoja të drejtpërdrejta për aspiratat e saj për pranimin në Kombet e Bashkuara (OKB).
Në këtë analizë,do të shqyrtojmë faktorët kryesorë që çuan në këtë dështim, përfshirë moskoordinimin e institucioneve të Kosovës, ndikimin e jashtëm të Serbisë dhe aleatëve të saj, mungesën e një strategjie të qartë diplomatike dhe efektet që kjo situatë ka për pranimin e Kosovës në OKB.
1. MOSKOORDINIMI I INSTITUCIONEVE SHTETËRORE TË KOSOVËS
Një nga arsyet kryesore që çoi në dështimin e Kosovës për t’u anëtarësuar në Këshillin e Evropës ishte mungesa e një bashkëpunimi të qartë ndërmjet institucioneve kyçe të shtetit: Presidencës, Qeverisë dhe Ministrisë së Punëve të Jashtme. Për një vend të vogël si Kosova, çdo hap në diplomacinë ndërkombëtare kërkon një koordinim të plotë mes të gjitha aktorëve institucionalë, pasi çdo mosmarrëveshje e brendshme mund të shfrytëzohet nga kundërshtarët e shtetit për të minuar përpjekjet diplomatike.
Rasti i përplasjes mes Presidencës dhe Qeverisë
Gjatë vitit 2024, raportet mes kryeministrit Albin Kurti dhe presidentes Vjosa Osmani kanë qenë të tensionuara për shumë çështje, përfshirë dialogun me Serbinë dhe procesin e integrimit në organizata ndërkombëtare. Kjo mungesë koordinimi ka bërë që Kosova të dështojë të paraqesë një front të bashkuar përpara partnerëve ndërkombëtarë.
Qasja e ndryshme në diplomaci:
Presidentja Osmani ka pasur një qasje më të moderuar dhe ka kërkuar të punojë më shumë me vendet skeptike të BE-së për të siguruar mbështetjen e tyre për anëtarësimin në Këshillin e Evropës.
Kryeministri Kurti, nga ana tjetër, ka ndjekur një qasje më konfrontuese me disa nga vendet kyçe të BE-së, si Franca dhe Gjermania, duke insistuar se Kosova nuk duhet të bëjë lëshime për Serbinë si kusht për anëtarësim.
Dështimi në koordinimin e lobimit ndërkombëtar:
Kosova nuk arriti të sigurojë një strategji të qartë të lobimit me shtetet që kishin dyshime për pranimin e saj. Për shembull, Spanja dhe Sllovakia, dy vende të BE-së që nuk e kanë njohur ende pavarësinë e Kosovës, u përballën me mungesë të një qasjeje të koordinuar nga Kosova për të fituar mbështetjen e tyre.
Në vend të një lobimi të fuqishëm, Kosova e humbi mundësinë për të ndikuar në vendimin e disa shteteve që mund të ishin të lëkundura.
2. ROLI I SERBISË DHE ALEATËVE TË SAJ NË BLLOKIMIN E PRANIMIT TË KOSOVËS
Serbia ka vazhduar të zhvillojë një fushatë të fuqishme diplomatike kundër anëtarësimit të Kosovës në organizata ndërkombëtare. Ky lobim nuk është i ri, por gjatë vitit 2024 ai u intensifikua, veçanërisht në raport me Këshillin e Evropës dhe Kombet e Bashkuara.
Rasti i lobimit të Serbisë kundër Kosovës në Këshillin e Evropës
Në prag të votimit për anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës, Serbia mobilizoi aleatët e saj për të penguar këtë proces.
Përdorimi i marrëdhënieve diplomatike me vende si Hungaria dhe Greqia: Serbia shfrytëzoi lidhjet e saj të ngushta me Hungarinë dhe Greqinë për të krijuar presion mbi vendet e tjera të BE-së që të mos mbështesin anëtarësimin e Kosovës.
Lobimi në vendet e Lindjes së Mesme dhe Afrikës: Serbia u përpoq të bindte disa vende arabe dhe afrikane që të mos mbështesin anëtarësimin e Kosovës, duke u bazuar në precedentët e tyre të brendshëm me lëvizjet separatiste.
Roli i Rusisë dhe Kinës
Rusia dhe Kina kanë bllokuar vazhdimisht pranimin e Kosovës në OKB. Ato e kanë përdorur Këshillin e Sigurimit të OKB-së për të refuzuar çdo përpjekje për të përfshirë Kosovën në agjendën e OKB-së.
Fuqizimi i bllokadës diplomatike: Në vitin 2024, Rusia dhe Kina mbështetën fushatën serbe kundër Kosovës dhe përdorën ndikimin e tyre për të penguar anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës si një hap i parë drejt OKB-së.
3. PASOJAT E DËSHTIMIT NË KËSHILLIN E EVROPËS PËR PRANIMIN NË OKB
Anëtarësimi në Këshillin e Evropës do të kishte forcuar pozicionin ndërkombëtar të Kosovës dhe do të krijonte një precedent të fuqishëm për të avancuar drejt pranimit në OKB. Me dështimin e këtij procesi, Kosova ka përballë disa sfida serioze për të siguruar një vend në OKB.
Rënia e besueshmërisë ndërkombëtare
Pas dështimit për të siguruar një vend në Këshillin e Evropës, disa shtete të cilat kanë qenë të pavendosura për njohjen e Kosovës mund të kenë humbur besimin në aftësinë e Kosovës për të ndërmarrë hapa konkretë drejt integrimit ndërkombëtar.
Vendet si Rumania dhe Qipro mund të përdorin këtë dështim si argument për të mos ndryshuar qëndrimin e tyre ndaj njohjes së Kosovës.
Shtyrja e mundshme e procesit të njohjes nga pesë vendet e BE-së
Pesë vendet e BE-së që ende nuk e kanë njohur Kosovën (Spanja, Sllovakia, Greqia, Qipro dhe Rumania) mund të përdorin dështimin në Këshillin e Evropës si një justifikim për të mos bërë hapa të shpejtë drejt njohjes së pavarësisë së Kosovës.
Kjo shtyrje do të vonojë gjithashtu përpjekjet e Kosovës për të avancuar drejt njohjes në OKB.
Dështimi i Kosovës për t’u pranuar në Këshillin e Evropës në vitin 2024 ka pasur pasoja të mëdha për pranimin e saj në OKB. Ky dështim ka ardhur si rezultat i disa faktorëve, përfshirë moskoordinimin e brendshëm institucional, lobimin agresiv të Serbisë dhe aleatëve të saj dhe mungesën e një strategjie të qartë për të siguruar mbështetje ndërkombëtare. Për të avancuar në procesin e integrimit ndërkombëtar, Kosova duhet të përmirësojë diplomacinë e saj, të krijojë një unitet politik të brendshëm dhe të angazhohet më fuqishëm me aleatët ndërkombëtarë për të siguruar mbështetje për anëtarësimin në organizata globale si OKB.
