Ish-kryetari i Gjykatës Kushtetuese, Enver Hasani, ka deklaruar për Klan Kosova se kryeministri Albin Kurti nuk mund ta përjashtojë Listën Serbe nga koalicioni qeverisës, duke u bazuar në dispozitat e Kushtetutës së Kosovës.Ai theksoi:
“Janë dy situata që i njeh Kushtetuta: e para, ministri jo-shqiptar kërkohet të konsultohet me ato parti, nëse është anëtar i Kuvendit, pra është deputet. Nëse zgjidhet nga jashtë, sepse qeveria mund të zgjidhet nga njerëz jashtë procesit zgjedhor, atëherë kërkohet vendim formal i atyre që i përfaqësojnë komunitetet, pra që kanë dalë nga vota, që do të thotë Lista Serbe. Edhe para kësaj here ka bërë shkelje kushtetuese, sepse kur Nenad Rashiqi është emëruar ministër s’ka qenë deputet, me sa e di unë. Tash është deputet, por nëse duan ta zgjedhin, i kanë dy mundësi: edhe LS edhe partia e Rashiqit, nëse duan ta zgjedhin brenda, kryeministri konsultohet me ta dhe vendos vetë, s’ka problem. Por, nëse nuk duan ta zgjedhin Rashiqin, as prej Listës Serbe që është deputet brenda, e bën nga jashtë. Ai mund ta bëjë, por e shkel Kushtetutën,” ka deklaruar Hasani.
A është e saktë deklarata e Hasanit?
Qani shabani jurist dhe analist deklaron se:
1. Kushtetuta garanton përfaqësimin e komunitetit serb, por jo domosdoshmërisht nga Lista Serbe
Sipas Nenit 96 të Kushtetutës së Kosovës, në Qeveri duhet të ketë të paktën një ministër nga komuniteti serb dhe një ministër nga komunitetet e tjera jo-shumicë. Këta ministra duhet të konsultohen me përfaqësuesit e partive ose grupeve që përfaqësojnë ato komunitete.
Megjithatë, Kushtetuta nuk e specifikon se ministri serb duhet të jetë nga Lista Serbe, por vetëm se emërimi i tij duhet të jetë i konsultuar me subjektet përkatëse të komunitetit serb. Kjo nënkupton se një ministër serb mund të jetë nga çdo subjekt politik, për sa kohë që ai është i pranuar si përfaqësues i komunitetit serb.
2. Precedentët e mëparshëm dhe përfaqësimi i komuniteteve në Qeveri
Në të kaluarën, Kosova ka pasur ministra të komunitetit serb që nuk kanë qenë pjesë e Listës Serbe. Një shembull është Nenad Rashiq, i cili është emëruar ministër pa qenë pjesë e Listës Serbe, duke u bazuar në një interpretim më të gjerë të Kushtetutës dhe në mundësinë që një individ tjetër nga komuniteti serb të përfaqësojë interesat e këtij komuniteti.
Kjo tregon se përfaqësimi serb në Qeveri nuk është i kufizuar vetëm tek Lista Serbe, për sa kohë që individi i emëruar përfaqëson komunitetin serb dhe ka kaluar konsultimet e nevojshme.
3. Fleksibiliteti i formimit të Qeverisë dhe autonomia e kryeministrit
Kryeministri i Kosovës ka të drejtën kushtetuese të propozojë dhe formojë kabinetin e tij qeverisës, duke respektuar kriteret e përfaqësimit të komuniteteve. Në këtë kuptim, ai ka hapësirë për të zgjedhur një ministër serb që nuk është domosdoshmërisht nga Lista Serbe, por që përfaqëson interesat e komunitetit serb dhe ka kaluar procedurat e konsultimit të kërkuara nga Kushtetuta.
Reagimi i Analistit dhe Juristit Qani Shabani
Analisti dhe juristi Qani Shabani ka reaguar ndaj deklaratës së Hasanit, duke theksuar se Kushtetuta nuk e bën të detyrueshme që përfaqësimi i serbëve në Qeveri të bëhet vetëm përmes Listës Serbe. Ai argumenton se përfaqësuesi i komunitetit serb mund të jetë një individ tjetër nga ky komunitet, për sa kohë që ai ka përkrahje dhe përmbush kriteret kushtetuese për përfaqësimin e komuniteteve jo-shumicë.
“Duke iu referuar argumenteve të mëparshme të z. Hasani, është e qartë që Kushtetuta garanton përfaqësimin e drejtpërdrejtë të grupeve jo-shumicë, përfshirë serbët. Megjithatë, ky përfaqësim nuk është i rezervuar vetëm për Listën Serbe. Kushtetuta i jep mundësinë përfaqësuesve të serbëve të jenë nga çdo subjekt politik që ka mbështetje nga komuniteti serb. Nëse ndodhin raste ku një individ serb i zgjedhur nga jashtë Listës Serbe ka përkrahje dhe mund të përfaqësojë interesat e serbëve, ai ose ajo mund të jetë pjesë e Qeverisë, siç e thotë Kushtetuta,” ka deklaruar Shabani.
Ai ka shtuar se interpretimi i Hasanit është i njëanshëm dhe nuk pasqyron tërësisht fleksibilitetin e Kushtetutës së Kosovës.
“Nëse e lnteprentojm në mënyrë të paanshme Kushtetutën, do të shohim që ajo garanton përfaqësimin e komuniteteve, por nuk i jep një ekskluzivitet Listës Serbe. Ky argument është përdorur për të krijuar idenë se vetëm një grup i caktuar mund të ketë të drejtën për të përfaqësuar serbët, gjë që nuk është e saktë. Nëse një kandidat tjetër ka përkrahje dhe përfaqëson komunitetin serb, ai plotëson kriteret kushtetuese,” ka përfunduar Shabani.
Nga analiza kushtetuese, deklarata e Enver Hasanit është e diskutueshme. Kushtetuta kërkon përfaqësimin e komunitetit serb në Qeveri, por nuk e kufizon këtë përfaqësim vetëm tek Lista Serbe. Kryeministri ka hapësirë për të konsultuar partitë që përfaqësojnë komunitetin serb dhe të zgjedhë një kandidat që përmbush kriteret e përfaqësimit.
