Kryetarja e Komitetit të Helsinkit për të Drejtat e Njeriut në Serbi, Sonja Biserko, ka folur për dokumentin non-paper që shokoi Ballkanin. Dokumenti u botua nga media sllovene dhe flet për ndryshimin e kufijve në Ballkanin Perëndimor, përfshirë edhe Kosovën.
Biserko, në një përgjigje për gazetën “Bota sot”, ka thënë se non-paper i kryeministrit slloven Janez Jansa, është arsye për shqetësim, pasi sipas saj, ai është një përpjekje për t’i dhënë “fund biznesit të papërfunduar”.
Biserko vlerëson se dokumente të tilla publikohen në momentin kur ndërkombëtarët nuk janë mjaft të pranishëm në Ballkan.
“Non-paper që po qarkullon në rajon dhe Evropë këto ditë ka provokuar reagime të dhunshme dhe protesta për një arsye të mirë. Mënyra se si u lansua të kujton shumë Memorandumin e SANU, i cili nuk ishte as një dokument zyrtar, por të gjithë e dimë se ku na solli ajo letër. Kjo është arsyeja pse non-paper i Jansas është një arsye edhe më e madhe për shqetësim, sepse është një përpjekje për t'i dhënë fund biznesit të papërfunduar. Dokumente të tilla po qarkullojnë gjatë gjithë kohës dhe ato shfaqen publikisht në momentin kur komuniteti perëndimor nuk është mjaft i pranishëm, përveç përmes deklaratave zyrtare”, është shprehur Sonja Biserko për “Bota sot”.
Ajo ka pyetur se kush qëndron prapa kësaj ideje, duke komentuar deklaratën e kryeministrit shqiptar Edi Rama dhe ministrit serb Aleksandar Vulin.
“Pyetja mbetet se kush qëndron pas kësaj iniciative. Kryeministri shqiptar Edi Rama njoftoi se Jansa i tregoi dokumentin. Ministri aktual i Mbrojtjes në Serbi, Aleksandar Vulin, deklaroi se nuk ishte e qartë për të pse kufijtë e vendeve në Ballkan ishin të pandryshueshëm dhe pse çështja kombëtare serbe nuk do të zgjidhej përfundimisht duke bashkuar serbët në një shtet”, ka thënë më tej kryetarja e Komitetit të Helsinkit për të Drejtat e Njeriut në Serbi.
Sipas saj, ndryshimi i kufijve i përshtatet Serbisë dhe Rusisë, e cila “dëshiron” një BE të ndarë. Biserko ka thënë se iniciativa në fjalë, ka përkrahjen edhe të Hungarisë, Polonisë dhe Grupit të Vishegradit në përgjithësi.
“Një skenar i tillë sigurisht i përshtatet Serbisë. Është e qartë se iniciativa gjithashtu ka mbështetjen e qarqeve të caktuara jashtë vendit, ndoshta nga Hungaria, Polonia dhe Grupi i Vishegradit në përgjithësi, i cili është një strehë për qarqet joliberale brenda Bashkimit Evropian. Atëherë Rusia sigurisht që dëshiron të shohë një BE të ndarë. Timothy Less, një studiues në Qendrën për Gjeopolitikën, i cili shkroi i pari për nevojën e rikompozimit të Ballkanit në 2016, reagoi menjëherë. Ai ishte konsull britanik në Banja Llukë dhe mendoj se ata e ndihmuan atë të kuptonte Ballkanin dhe "çështjen serbe". Ai vlerësoi dokumentin slloven si një përpjekje të rëndësishme dhe konstruktive për të kapërcyer problemin e amullisë në Ballkan”, ka thënë Sonja Biserko për “Bota sot”.
Ajo vlerëson se ndryshimi i kufijve është një temë e dëmshme.
“Është e rëndësishme të theksohet se punimi pasqyron kontekstin aktual evropian. Sidoqoftë, është mirë që gazeta doli në publik, sepse detyroi shumë aktorë të deklarohen, Shtetet e Bashkuara dhe BE mbi të gjitha. Vizatimi i kufijve në Ballkan është një temë e vjetër, por asnjëherë e padëmshme”, ka theksuar Biserko për gazetën “Bota sot”.
Kundër idesë së ndryshimit të kufijve ka dalë edhe Gjermania. Kryediplomati gjerman Heiko Maas, gjatë vizitës së tij në Kosovë të enjten, ka theksuar se Gjermania ka qenë dhe vazhdon të jetë kundër ri-vizatimeve kufitare në Ballkan, kur është pyetur për “non-paper”-in slloven.
Sipas dokumentit të publikuar në medien sllovene, parashihet bashkimi i Kosovës dhe i Shqipërisë, bashkimi i pjesës më të madhe të Republikës Srpska me Serbinë, çështja kombëtare kroate mund të zgjidhet" ose, "duke bashkuar kantonet kryesisht kroate në Bosnjë-Hercegovinë me Kroacinë" ose duke i dhënë "Pjesës kroate" të vendit një "status të veçantë" - "bazuar në modelin e Tirolit të Jugut"./Botasot
