Ka një kohë që Perëndimi po përballet me rrezikun e ndarjes së Bosnjës.
Bosnje-Hercegovina po përballet me krizën e saj më të thellë që nga Marrëveshja e Dejtonit që i dha fund luftës në vitin 1995, dhe shumë prej tyre dyshojnë se është ndërhyrja ruse dhe kineze që mund të sjellë dështimin e paktit që ka siguruar një paqe të brishtë për 26 vjet.
Kështu më 10 dhjetor Asambleja Popullore e Republikës Sërpska, (RS) ka miratuar një sërë hapash që fuqizojnë një nismë për t’ia kaluar disa kompetenca të institucioneve shtetërore Republikës Serbe në Bosnje, pavarësisht paralajmërimeve nga Perëndimi.
Deputetët e kësaj asambleje, votuan me 49 vota për dhe 3 kundër për të nisur një procedurë që entiteti me shumicë serbe brenda Bosnjës dhe Hercegovinës të tërhiqet nga ushtria boshnjake, shërbimet e sigurisë, sistemi i taksave dhe sistemi juridik.
I vendosur për këtë hapë të rëndësishëm ishte në vazhdimësi anëtari i Presidencës së Bosnjë e Hercegovinës, Millorad Dodik, i cili pretendon se po rikthen funksionet që i janë marrë Republikës Serbe pa pëlqimin e saj, shumë prej tyre ishin miratuar nga parlamenti shtetëror me pjesëmarrjen e partive të Republikës Serbe.
Pavarësisht këtyre hapave, Perëndimi ka intensifikuar përpjekjet për sprapsjen e nacionalizmit serb. Përveç SHBA-së dhe BE-së, tani edhe Britania e Madhe ka caktuar një ushtarak përfaqësues për Ballkan. Të hënën që shkoi Ministria e Jashtme britanike mbajti takim me shefat e diplomacive të gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor, përfshirë Kosovën dhe Bosnjën, pikërisht për shkak të këtyre shqetësimeve dhe ndikimit rus në rritje në rajon.
Hapat e ndërmarrë nga Republika Serbe e Bosnjës, mbështetja ruse, dhe mbështetja në prapavijë nga Serbia, a mund të krijojë një krizë të re ballkanike, e gjithë kjo?
Qarri: Ballkani mund të përballet me një rrezik
Gani Qarri
Në lidhje me këtë temë Gani Qarri duke komentuar këto zhvillime, në një prononcim për “Bota sot”, thotë ky hap i rëndësishëm ka ardhur si shkas i insistimeve të mëdha të Serbisë dhe Rusisë, nga e cila presin që po ato të përfitojnë.
“Me insistimet e pareshtura të Serbisë dhe të Rusisë së Putinit, “Republika serbe”, së fundi ka ndërmarr hapin më të fuqishëm të deritashëm edhe për pavarësimin praktik nga Bosnja. Duke kthyer paralajmërimet e Millorad Dodikut në fakte, për krijimin “real” të të ashtuquajturit shtetit të pavarur, të cilët e fuqizojnë edhe më tepër nismën e kësaj krijese të ngritur mbi gjakun e dhjetëra mijëra boshnjakëve të pafajshëm, për të transferuar kompetencat kryesore të shtetësisë, nga institucionet e përbashkëta shtetërore të Bosnje e Hercegovinës, te “Republika serbe”, pavarësisht paralajmërimeve nga SHBA-të dhe vendet e Perëndimit”, u shpreh ai.
Sinjalet që po dërgon Serbia së bashku me Rusinë
Më tej, analisti thotë që është Vuçiq, i cili po mundohet të fus sërish të gjithë rajonin në një luftë për territore duke përfshirë këtu edhe Kosovën.
“Kështu që, me armatosjen në vijimësi të ushtrisë serbe dhe furnizimin me armët më moderne të Serbisë nga Rusia dhe Kina, si dhe akte separatiste të vet të ashtuquajturës "Republika serbe", krimineli Aleksandër Vuçiq po i dërgon gjithë botës demokratike, sinjale të qarta, se nëse Bota nuk ndërhyn shpejtë, ai ka ndërmend ta fus serish, të gjithë rajonin në luftë për territore. Dhe krejt kjo aventurë vetëvrasëse, bëhet për gllabërimin edhe me forcë të Veriut të Kosovës, sipas marrëveshjeve të fshehta e konspirative ndërmjet kuislingut Hashim Thaçi dhe kriminelit Aleksandër Vuçiq, si dhe aneksimin e më tepër se gjysmës së Bosnjës e Hercegovinës, 51% të territorit të së cilës, sipas marrëveshjes së Deitonit, sado që është shumë e padrejtë, faktikisht i takojnë një krijese të tillë të ngritur mbi gjakun e civilëve të pafajshëm, si "Republika serbe”, thotë analisti.
Ai tutje thekson që e gjithë kjo nismë është e nisur nga Vuçiqi dhe e vazhduar nga Dodiku, por që kërcënon Kosovën.
“Ndaj nisma e trajtuar deri më tani, vetëm si çmenduri e Millorad Dodikut dhe kriminelit Aleksandër Vuçiq, e shfaqur fillimisht nga ministrat e Vuçiqit, si "botë serbe", por e ushqyer në vazhdimësi nga Rusia, pas dështimit të “non-paper-sëve” të famshëm të shfaqur si projekte “fantome” për korrigjim territoresh, ka arritur deri atje, sa që, përveç shpartallimit të Bosnjës si vend kompakt, kërcënon drejtpërsëdrejti edhe Kosovën, dhe paqen e brishtë në gjithë rajonin”, tha Qarri.
Ai thekson që e gjithë kjo mund të sjellë një konflikt ushtarak dhe natyrisht që do të sillte një rrezik për gjithë Ballkanin Perëndimor.
“Dhe në rast shpërthimi të konfliktit ushtarak, siç po përgatitet hapur tash e sa kohë Serbia, përveç se do ta shuante nga harta e shteteve të pavarura Bosnjën e Hercegovinën, Vuçiqi si pasardhës i Millosheviqit, synon ta ndajë dhe gllabëroj edhe me forcë veriun me pjesët më vitale të Kosovës, gjë që duke pasur parasysh shtrirjen e shqiptarëve, praktikisht do të vinte në rrezik gjithë Ballkanin Perëndimor dhe involvimin e serishëm të disa shteteve, jo vetëm të ish federatës jugosllave, por duke njohur pretendimet e tyre, ndoshta edhe Greqinë e Bullgarinë, në luftëra të reja edhe më të përgjakshme për territore”, u shpreh Qarri për “Bota sot”.
Duhanaj: Zhvillimet e fundit në rajon, japin sinjale shqetësuese mbi të ardhmen e Bosnjës
Leon Duhanaj
Ndërsa, analisti tjetër politik, Leon Duhanaj në një bashkëbisedim me “Bota sot”, thotë që Bosnja është ndërtuar mbi faktin që të funksionojë si një shtet skandinav i kulturuar në maksimum.
Sipas tij, pasi Bosnja ka një komunitet serb dhe njëkohësisht agresiv, atëherë e ka të vështirë të jetë i gatshëm për bashkëjetesë me të tjerët.
“Republika e Bosnjës, është ndërtuar mbi baza kompromisi si një krijesë, e cila shansin e vetëm për të funksionuar do ta kishte në një vend skandinav ku qytetarët janë të kulturuar maksimalisht, pa paragjykime nacionaliste dhe pa apetite separatiste. Duke pasur parasysh se në Bosnje kemi një komunitet serb, aq agresiv, aq destruktiv sa përgjatë viteve të ‘90-ta prodhuan luftëra të tmerrshme kundrejt bashkëqytetarëve të vetë, gjithandej ish Jugosllavisë, nuk mund të besohet që një komunitet me mentalitet të tillë të jetë i gatshëm për bashkëjetesë me të tjerët”, thotë analisti.
Në fund, analisti thotë që të gjitha këto zhvillime paraqesin një rrezik për gjithë Ballkanin Perëndimor, pasi Serbia është ajo që nuk po lëshon asnjë mundësi për ta eskaluar gjendjen.
“Zhvillimet e fundit në rajon, japin sinjale shqetësuese mbi të ardhmen e Bosnjës, pasi që apetitet e Republikës Serbe, kanë vazhduar të jenë separatiste e destruktive sa që ka rrezik serioz të eskalimit të situatës. Për fat të keq, populli i Bosnjës, nuk arriti të krijojë identitet kombëtar të vetin, Serbia synon ta shfrytëzojë këtë situatë për ta aneksuar Republikën Serbe. Konteksti politik në regjion është mjaftë delikat dhe situata tejet e brishtë, sa që ka rrezik të eskalimit të dhunës gjithandej. Në këtë kontekst, është mirë të jemi syçelë si shtet dhe si shqiptarë. Të jemi unik dhe të përgatitur për çdo rrethanë”, përfundoi Leon Duhanaj për “Bota sot”.
