Shqipëria komuniste me në krye diktatorin Enver Hoxha kishte dekoruar me dekorata të veçanta përfaqësuesit e Jugosllavisë me qëndrime anti-shqiptare si Aleksandër Rankoviçin, Dushan Mugoshën, Svetozar Vukmanoviç Tempon, Milladin Popoviçin etj.
Këto dekorata nuk u tërhoqën asnjëherë nga shteti i Shqipërisë, as në kohën e komunizmit dhe as të demokracisë.
Ditë më parë, Driton Tali, këshilltar i kryetarit të Kuvendit të Kosovës, Glauk Konjufca ka paraqitur pyetje për shtetin shqiptar rreth dekoratave që ua kishte dhënë diktatori Enver Hoxha disa personaliteteve serbe me qëndrime anti-shqiptare.
Tali shkroi në profilin e tij në Facebook, për ngjarjen që kishte ndodhur më 5 shtator të vitit 1945, ndërsa mes të dekoruarve ishin Rankoviçi, Mugosha, Tempo etj.
“Këto dekoratat, me të cilat Enver Hoxha i dekoroi Aleksandër Rankoviçin, Dushan Mugoshën, Svetozar Vukmanoviç Tempon dhe disa tjerë, me 5 shtator të vitit 1945, Republika e Shqipërisë kur do t'ua heq për shkak të veprimtarisë së tyre antishqiptare?!”, ka pyetur Tali.
Shqipëria komuniste me në krye diktatorin Enver Hoxha kishte dekoruar me dekorata të veçanta përfaqësuesit e Jugosllavisë me qëndrime anti-shqiptare si Aleksandër Rankoviçin, Dushan Mugoshën, Svetozar Vukmanoviç Tempon, Milladin Popoviçin etj.
Këto dekorata nuk u tërhoqën asnjëherë nga shteti i Shqipërisë, as në kohën e komunizmit dhe as të demokracisë.
Ditë më parë, Driton Tali, këshilltar i kryetarit të Kuvendit të Kosovës, Glauk Konjufca ka paraqitur pyetje për shtetin shqiptar rreth dekoratave që ua kishte dhënë diktatori Enver Hoxha disa personaliteteve serbe me qëndrime anti-shqiptare.
Tali shkroi në profilin e tij në Facebook, për ngjarjen që kishte ndodhur më 5 shtator të vitit 1945, ndërsa mes të dekoruarve ishin Rankoviçi, Mugosha, Tempo etj.
“Këto dekoratat, me të cilat Enver Hoxha i dekoroi Aleksandër Rankoviçin, Dushan Mugoshën, Svetozar Vukmanoviç Tempon dhe disa tjerë, me 5 shtator të vitit 1945, Republika e Shqipërisë kur do t'ua heq për shkak të veprimtarisë së tyre antishqiptare?!”, ka pyetur Tali.
Lidhur me këtë nuk erdhi asnjë përgjigje nga Shqipëria, ndërsa gazeta “Bota sot” ka biseduar me dy publicistë dhe njohës të rrethanave politike shqiptare, për ta komentuar në kontekstin historik çështjen e këtyre dekoratave.
“Deri në vitin 1948, Shqipëria ndoqi politikat jugosllave”
Kështu, prof. dr. Enver Bytyçi thotë për gazetën “Bota sot” se të dërguarit e Titos në Shqipëri bënë gjatë Luftës së Dytë Botërore që politika e PKSH-së të zbatohej brenda interesave jugosllave.
“Nga historia tashmë ne e dimë se Partia Komuniste e Shqipërisë është krijuar nën patronazhin e Partisë Jugosllave dhe të dërguarve të Josip Broz Titos. Duke qenë patronazhistët e komunistëve shqiptarë, të dërguarit e Titos në Shqipëri bënë gjatë Luftës së Dytë Botërore që politika e PKSH-së të zbatohej brenda interesave jugosllave. Ndaj u prish Marrëveshja e Mukjes e vitit 1943, sipas të cilës u pranua kërkesa e Ballit Kombëtar për të marrë pjesë në luftën kundër fashizmit, me kusht që në përfundim të luftës Kosova të ishte e bashkuar me Shqipërinë”, tregon Bytyçi.
Ai shprehet se edhe pas Luftës së Dytë Botërore, deri në vitin 1948, Shqipëria ndoqi politikat jugosllave të zhvillimit dhe të aleancave politike e ideologjike.
“U unifikuan doganat dhe po nënshkruhej marrëveshja e shpalljes së Shqipërisë si Republikë e Shtatë e Federatës Jugosllave. U firmos madje prania e ushtrisë jugosllave në territoret e shtetit shqiptar! Derisa më 28 qershor 1948, ditën e Shën Vidovdanit serb, Stalini shpalli letrën e Informbyrosë, me të cilën dënonte publikisht Partinë Komuniste Jugosllave dhe Titon si subjekte të lidhura me perëndimin “borgjez”! Në këtë moment udhëheqja komuniste e Enver Hoxhës mbajti krahun e Josif Stalinit, duke e shpallur Titon „armik“ të kampit të socializmit me Bashkimin Sovjetik në krye.
“Gjatë periudhës 1945-1948 Enver Hoxha bëri disa vizita në Beograd. E shpalli Jugosllavinë dhe popujt e saj, veçanërisht serbët si “popull vëlla” i shqiptarëve. Shpalli aleancën e ngushtë me Beogradin. Madje mori në mbikëqyrje edhe masakrën e Tivarit, gjatë kohës kur shqiptarët e masakruar po kalonin në territorin e Shqipërisë. Për merita të shquara lideri komunist i Shqipërisë, Hoxha, u dekorua në Beograd me dekoratën më të lartë të Heroit të Popujve të Jugosllavisë. Po ashtu edhe Tito me dekoratën e Heroit të Popullit nga ana e Shqipërisë. Shqipëria dekoroi asokohe gjithashtu terroristin anti-shqiptar, Aleksandër Rankoviçin, Dushan Mugoshën, Miladin Popoviçin, Velimir Stojniçin, Svetozar Vukmanoviç Tempon dhe të tjerë komunistë të ish-Jugosllavisë, të gjithë serbë dhe malazezë, të cilët kishin shërbyer në Shqipëri si ndërmjetës të Komitetit Qendror të PKJ-së në udhëheqjen e PKSH-së”, tregon Bytyçi.
Sipas tij, dekoratat e larta të ndërsjella midis ish-Jugosllavisë së Tito-Rankoviçit dhe Shqipërisë së Enver Hoxhës u dhanë nga ana e Jugosllavisë për kontributet e Enver Hoxhës, Koçi Xoxes e të tjerëve liderëve shqiptarë në shërbim të saj.
Ndërsa, udhëheqja shqiptare i dekoroi udhëheqësit dhe përfaqësuesit e Jugosllavisë të lartpërmendur me motivacionin e ndihmës dhe kontributeve që ata kishin dhënë për mbajtjen në pushtet të Hoxhës dhe të tjerëve.
“Askush nuk u kujtua t’i kthejë dekoratat që ishin marrë më parë”
“Marrëdhënia Shqipëri-Jugosllavi ishte e kushtëzuar me mbrojtjen e pushtetit të ish-diktatorit shqiptar.
Për këto arsye të dyja palët dekoruan njëri-tjetrin. Kryesore ishte ndihma që ushtria e partizanëve shqiptarë ia dha Jugosllavisë së AVNOJ-t dhe Serbisë për të eliminuar nacionalizmin shqiptar në Kosovë. Janë të njohura ndikimet dhe implikimet direkte të brigadave partizane të Shqipërisë për të eliminuar rezistencën e Shaban Palluzhës dhe mbështetësve të tij. Janë të njohura këto kontribute për të farkëtuar “bashkim-vëllazërimin” shqiptaro-serb, ose për të mobilizuar shqiptarët e Kosovës në luftën kundër nazizmit gjerman. Gjithçka ishte në favorin e politikave serbe në Kosovë dhe kundër çdo përpjekjeje të shqiptarëve për liri e mëvetësi”, nënvizon Bytyçi.
Edhe pse nga qershori 1948 udhëheqja komuniste shqiptare u shkëput nga lidhjet e saj të mëparshme me Jugosllavinë e Serbinë, madje në një lloj armiqësie publike me të, Bytyçi thotë se askush nuk u kujtua të kthejë dekoratat që ishin marrë më parë.
“As politikanët serbo-malazezë të dekoruar nga Tirana zyrtare, as vetë diktatori Hoxha nuk e bënë gjënë e duhur për t’i kthyer dekoratat e dhëna. Autoritetet shqiptare nuk i tërhoqën gjithashtu dekretet që kishin lëshuar për dhënien e këtyre dekoratave për liderët serbo-jugosllavë, përfshirë Rankoviçin. Madje disa figura si Miladin Popoviçin, i morën në mbrojtje edhe pas prishjes së marrëdhënieve shqiptaro-jugosllave.
Kjo do të thotë se lidershipi shqiptar bëri njëfarë kujdesi në marrëdhëniet me Jugosllavinë edhe pas prishjes së këtyre marrëdhënieve më 28 qershor 1948. Me siguri kishte një marrëveshje sipas së cilës ishte përcaktuar vija e kuqe. Ndryshe pala shqiptare kërcënohej me nxjerrjen e dokumenteve demaskuese për udhëheqjen e saj në shërbimet ndaj Jugosllavisë e Serbisë”, ka shpjeguar profesori.
“Kosova mund të kërkojë kthimin ose ç’dekretimin e dekoratave që u janë dhënë politikanëve serbë e jugosllavë në vitet 1945-1948”
Bytyçi potencon se ndonëse kanë kaluar gati 80 vite nga koha e këtyre marrëdhënieve, në Beograd nuk janë deklasifikuar plotësisht dokumentet e kohës për këto lidhje shqiptaro-jugosllave.
“Kjo ndodh edhe për faktin se politikanët e Beogradit nuk duan të dekurajojnë bashkëpunëtorët e sotëm në Tiranë dhe kudo në territoret shqiptare. Nëse do të denoncoheshin marrëveshjet dhe marrëdhëniet sekrete të asaj kohe midis të dyja palëve, atëherë bashkëpunëtorët e sotëm shqiptarë do të demotivoheshin për bashkëpunim të ngushtë me shërbimet serbe.
Kosova mund të kërkojë kthimin ose ç’ dekretimin e dekoratave që u janë dhënë politikanëve serbë e jugosllavë në vitet 1945-1948. Por ka dy probleme: Së pari, duhet t’i kthejnë këto dekorata edhe të dekoruarit shqiptarë në Kosovë, përfshirë dhe Rexhep Qosjen. Së dyti, nuk do të pranohet një kërkesë e tillë në Tiranë. Si mund të ndodhë kjo, kur kryeministri i sotëm i Shqipërisë është i lidhur me Beogradin shumë herë më ngushtë sesa ishte para70-80 viteve themeluesi i partisë së tij, Enver Hoxha?!”, thekson Bytyçi.
Kelmendi: U dhanë shumë medalje nga Tirana për serbo-jugosllavët
Prof. Muhamet Kelmendi thotë për gazetën “Bota sot” se çdo dekoratë dhe veprim i Tiranës kundruall Jugosllavisë është anuluar në vitin 1948.
“Gjatë dhe pas Luftës Nacionalçlirimtare në Shqipëri deri në vitin 1948, kur doli Informbyroja politike, raportet midis Shqipërisë dhe të Jugosllavisë ishin jashtëzakonisht të ngushta.
Këtë gjendje e shfrytëzuan serbojugosllavët "komunistë" dhe dhunuan, vranë e masaķruan rreth 70 mijë shqiptarë të Kosovës.
Jugosllavet nëpërmjet Dushan Mugoshes, Svetozar Vukmanoviç Tempos, Alexander Rankoviçit dhe vet Josip Broz Titos e përgatitën terrenin që Shqipëria të bëhet Republika e shtatë e Jugosllavisë".
Çdo gjë ishte e përgatitur.
Koçi Xoxe dhe Liria Belishova nga ana shqiptare ishin pajtuar në Beograd për bashkim”, thotë Kelmendi.
Pas kësaj, sipas tij, pritej që edhe Enver Hoxha të pajtohej dhe Shqipëria të bëhej Republika e shtatë e Jugosllavisë.
“Këtej u dhanë shumë medalje nga Tirana për serbojugosllavët. Iu dha kriminelit dhe gjakpirësit Aleksander Rankoviçit. U shpall hero në Shqipëri Josip Broz Tito dhe Milladin Popoviçi.
Ndërsa, u dhanë mirënjohje dhe dekorata Dushan Mugoshes, Svetozar Vukmanoviç Tempos, Alesander Rankoviçit dhe Josip Broz Titos.
Natyrisht se në vitin 1948 shteti shqiptar e ka dënuar tërësisht politikën dhe veprimet e shtetit jugosllav. Politika e jugosllavëve cilësohej si antimarksiste dhe armiqësore. Merr karakter revizionist. Ndërsa, Tito, Tempo, Mugosha, Koçi Xoxi, Lirie Belishova etj., cilësohen në armiq. Lirie Belishova dhe Koçi Xoxi dënohen me vdekje. Mbetet si hero vetëm Miladin Popoviçi. Edhe sot e ka këtë dekoratë të shtetit shqiptar”, thotë Kelmendi.
“Personalitetet si Josip Broz Tito, Eduard Kardeli, A. Rankoviçi, Dushan Mugosha, Tempo etj. të shpallen armiq të Shqipërisë”
Kështu, sipas tij Miladin Popoviçi, cilësohet si personalitet dhe komunist real dhe që ishte për bashkimin e Kosovës me Shqipërinë sipas vendimeve të Konferencës se Bujanit.
“Çdo veprim, dekoratë dhe vendim në raport me Jugosllavinë, shpallen në vitin 1948.
Personalitetet si Josip Broz Tito, Eduard Kardeli, A. Rankoviçi, Dushan Mugosha, Tempo etj. shpallen armiq të Shqipërisë.
Kështu merr fund çdo veprim i shtetit shqiptar deri në vitin 1948 në raport me Jugosllavinë.
Prishen të tëra raportet ndërshtetërore dhe për një kohë mbyllen edhe ambasadat.
Më vonë hapen ambasadat.
Raportet Tiranë-Beograd keqësohen shumë dhe në vitin 1981 arrijnë deri te konflikti ushtarak”, përfundoi profesori.
