Ukraina është bërë epiqendra e politikës botërore nga pushtimi rus, i urdhëruar nga Putini. Dy krahinat, të cilat ishin në luftë ndërmjet seperatistëve rus të ndihmuar nga Rusia dhe forcave qeveritare ukrainase, që përpiqeshin t’i vënin nën kontroll.
Luftimet nga 2014-ta nuk ishin ndalur kurrë, dhe vlerësohet se mbi 14 mijë veta kanë vdekur, pavarësisht të dy marrëveshjeve për armëpushim, të njohura si traktatet e Minskut I dhe II (2014 e 2015).
I gjithë Perëndimi është bashkuar, për ta bërë Rusinë të tërhiqet nga pushtimi i nisur i Ukrainës, me dy krahinat seperatiste, Luhan dhe Donetsk.
Rreziku për Bosnjën
Kjo situatë ka alarmuar dhe po ndikon në të gjithë botën. Derisa shtetet perëndimore dhe SHBA-ja, kanë filluar vendosjen e paralajmëruar të sanksioneve të ashpra ndaj Rusisë.
Por, në mes të kësaj krize që ka kapluar botën, përfaqësuesi i lartë evropian për Politikë të Jashtme dhe Siguri, Josep Borrell, ka tërhequr vërejtjen për mundësinë e shpërbërjes së Bosnje e Hercegovinës.
Ai madje ka kërkuar nga ministrat e BE-së që ta ndalin këtë dinamikë sepse Bosnja dhe Hercegovina mund të shpërbëhet në disa copa.
“Ministrat e BE-së do të duhet të marrin vendim se si ta ndalin këtë dinamikë në Bosnje e Hercegovinë dhe të evitojnë që shteti të shpërbëhet në disa copa. Kjo është një situatë kritike dhe ministrat duhet të miratojnë disa vendime për këtë gjë”, ka thënë Borell.
A do të ketë ndikim kjo edhe në Kosovë?
Kelmendi: Ballkani Perëndimor është para shpërthimit!
Jursiti Muhamet Kelmendi thotë se situata është përkeqësuar dhe po shkon drejt shpërthimeve.
Muhamet Kelmendi
Sipas tij, është Rusia ajo e cila me ndihmën e Serbisë, po tenton një destabilizim të gjendjes në Bosnje e Hercegovinë, në Malin e Zi dhe në Kosovë.
“Situata në Ballkanin Perëndimor, pas gjendjes së krijuar në Lindje, midis Ukrainës dhe Rusisë, është keqësuar dukshëm dhe po shkon drejt shpërthimeve. Rusia po punon me të madhe për destabilizimin e gjendjes në Bosnje e Hercegovinë, në Mal të Zi dhe në Kosovë. Mikja e ngushtë e Rusisë, Serbia, është vënë në lëvizje për të vepruar në shpërbërjen e Bosnjes dhe të Hercegovinës dhe në copëtimin a pushtimin e Kosovës. Më e mirë nuk është gjendja as në Malin e Zi. Me forcat shoveno - serbomëdha në këtë shtet po punon Serbia dhe Rusia për të ribashkuar një jugosllavi. Në Bosnje e Hercegovinë veç sa nuk është ndarë Republika Serbe nga konfederata e Bosnjes dhe në Kosovë do të provojë t’i vë në veprim minoritarët serbë, kriminelët në veri dhe më gjerë, kuptohet për të krijuar gjendje për intervenim serb, në kohën kur këtë e sheh të nevojshme mikja e sigurt e serbëve, Rusia. Veprimet e tilla do ta dërgojnë Ballkanin Perëndimor në luftë të gjerë”, thotë ai.
Tutje thotë se gjithë këtë tension mund ta ndalë vetëm BE-ja, NATO-ja dhe SHBA-ja.
“Konfliktet nuk do të kufizohen vetëm në BH dhe në Kosovë. Lufta do të zgjerohet dhe do të kalojë edhe në Maqedonin e Veriut, prej nga implikimi i shteteve të Ballkanit është i domosdoshëm. Në flakë do të ndizet tërë rajoni. Duhet domosdo të theksohet se kjo gjendje mund dhe duhet të ndalohet nga BE-ja, NATO-ja dhe SHBA-ja. Forcat e NATO-s në Kosovë nga 3 mijë e 500 veta sa janë, kërkohet të rriten dhe kryesisht ushtria e SHBA-së duhet ta shtojë prezencën. Serbia vetëm po pret momentin që Moska t’ia jap dritën për të vepruar”, shprehet ai.
Kelmendi në fund shton se, po qe se ndodhë lufta, shqiptarët do të veprojnë si një trup i vetëm sepse përtej shtëpisë nuk ka vend.
"Kuptohet se nuk do të kalojë shteti serb lehtë. Humbjet do të jenë të larta, kuptohet, për të gjithë, në Ballkan. Shqiptart dhe të tjerët në BH do të luftojnë. Gjendja nuk është si në vitet e ’90-ta të shekullit të kaluar. Gjendja është përmirësuar në fushën e mbrojtjes edhe në Kosovë. Shqiptarët do të veprojnë si një trup i vetëm. Nuk kanë ku të shkojnë. Përtej shtëpisë s’ka vend”, përfundon ai.
Tërnava: Me këtë situatë mund të vijë deri te lufta e tretë e botërore
Hajrullah Tërnava
Eksperti i sigurisë, Hajrullah Tërnava për “Bota sot” thotë se që nga ish-Jugosllavia, Bosnja dhe Serbia njiheshin si me të drejta të bararta si republika, por që Serbia ishte ajo, e cila trashëgoi armatimin e fuqishëm jugosllav dhe kreu masakra ndaj myslimanëve në atë kohë.
Ai thotë se lufta atje u ndërpre vetëm me ndërhyrjen e Amerikës.
Sipas tij, atje ende ka çështje të pazgjidhura, duke shtuar se Serbia dëshiron që një pjesë nacionaliste e banuar me serb e që quhet “Republika Serbe” ta shkëput nga Bosnja, e që nëse ndodhë do të hapte dilema të tjera për kufijtë e Ballkanit.
“Tani që nga ajo kohë, kur është arritur Marrëveshja e Dejtonit, ka mbretëruar qetësia në atë regjion dhe nuk ka pasur më incidente luftarake, megjithatë ende ka çështje të pazgjidhura dhe shpesh ana serbe me politikat nacionaliste dëshiron që pjesën e banuar me serb e që quhet “Republika Serbe“ ta shkëpusë nga shteti i tanishëm që quhet Bosnja dhe Hercegovina, dhe t’ia bashkëngjesë Serbisë. Por meqenëse garantues për marrëveshjen e Dejtonit është Amerika, ajo pjesë e “Republikës Serbe” nuk mund të shkëputet pa pëlqimin e Amerikës, e që vështirë se mund të ndodhë që t’i bashkëngjitet Serbisë sepse kjo do t’i hapte edhe shumë dilema të tjera të kufijve që janë në Ballkan, e që ka pretendime të ndryshimeve të kufijve të tjera shteteve, prandaj me këtë mund të fillohet me luftime tjera mes atyre shteteve që kanë pretendime për ndërrimin e kufijve”, thotë ai.
Kurse, sa i përket deklaratës së Borrellit, ai thotë se edhe pse ekziston rreziku për një copëtim të Bosnjes, këtë çështje e vendosin të fortit e botës që është vështirë të ndodhin luftëra të tilla, sepse këto luftëra mund të dalin nga kontrolli dhe mund të vije deri te lufta e tretë e botërore.
“Përfaqësuesi i lartë evropian për Politika të Jashtme dhe Siguri Josep Borrell e ka tërhequr vërejtjen për mundësinë e shpërbërjes së Bosnjes dhe Hercegovinës, e që kjo e thënie e tij paraqet një shqetësim për tërë Ballkanin sepse po që se ndodhë kjo, do të hapen shumë dilema të kufijve që janë të pazgjdhura me vite të tëra, qindravjeçare, vetëm të përkujtojmë se shqiptarët në të gjitha shtetet ku jetojnë janë të kufizuar nga vet shqiptarët. Prandaj, nga këtu shtrohet pyetja pse të jemi kështu të copëtuar dhe a do të thotë se tani është koha që të bashkohen trojet tona shqiptare mes veti, prandaj duke u bazuar në këtë çfarë ka thënë Borrell gjithnjë ekziston rreziku i zgjerimit të luftës edhe në shtetet tjera fqinje, dhe për krejt këtë çështje vendosin të fortit e botës që është vështirë të ndodhin luftëra të tilla, sepse këto luftëra mund të dalin nga kontrolli dhe mund të vie deri te lufta e tretë e botërore. Por, nëse ndodh që “Republika Serbe” të ndahet nga Bosnja dhe t’i bashkëngjitet Serbisë, me marrëveshjen dhe lejen e Amerikës, atëherë e sigurt do të ishte se Kosovës do t’i bashkangjiten Presheva, Bujanovci dhe Medvegja si dhe pjesët tjera shqiptare të Maqedonisë, gjë që megjithatë do të parasheh kohë të gjatë deri në arritjen e këtyre mundësive dhe qëllimeve, prandaj kjo çështje tani do të marr kohë të gjatë për jetësimin dhe arritjen e këtyre qëllimeve, e që është gati e pamundur të arrihet një gjë e tillë në marrëveshje me të gjitha palët dhe pa luftë”, përfundon Tërnava.
