Lufta në Ukrainë tashmë ka thyer shumë tabu politike, ushtarake dhe ekonomike, e madje edhe ligjore.
Disa vende si Gjermania e kishin të kufizuar zhvillimin e armatimit, dhe armatosjen e ushtrisë në nivel konkurrence, por ajo tashmë ka ndarë përnjëherë 100 miliardë euro, dhe ka rritur shpenzimet vjetore për ushtri, mbi 2% të Prodhimit të Përgjithshëm.
Shumë vende europiane kanë vendosur t’i dërgojnë armatime të sofistikuara dhe të tjera Ukrainës.
Ndërkohë, që tensionet janë në rritje nga kërcënimet ruse, përfshirë rritjen e gatishmërisë për sulme bërthamore, shqiptarët janë të trazuar se Serbia me ndihmën e Rusisë do të tentojnë të sulmojnë veriun e Kosovës, qoftë me një inkursion të drejtpërdrejtë, qoftë me provokime të mjeteve dhe metodës së luftës speciale.
Por, ende ka hezitime, se nëse FSK-ja duhet të dërgohet në veri apo se çfarë kufizimesh ka në armatim.
Premtimet për siguri
Duke i pasur parasysh rrethanat që po ndodhin në mes Ukrainës dhe Rusisë, nuk përjashtohet as fakti i përhapjes së kësaj lufte edhe në shtetet e tjera, madje përfshirë këtu edhe shtetin e Kosovës.
E prekur nga kjo mund të jetë në veçanti pjesa Veriore e Kosovës, nga shteti serb.
Megjithatë pas shpërthimit të luftës në Ukrainë, presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, dhe kryeministri Albin Kurti kanë thënë se kanë marrë masa shtesë për sigurinë.
Madje ata kanë njoftuar për takimet e shumta që i kanë zhvilluar me përfaqësuesit e mekanizmave të sigurisë, ata vendorë dhe ndërkombëtarë.
Ish-ministri i Mbrojtjes i Kosovës, Rrustem Berisha thotë: “Problem është armatimi, sidomos në situatën e tranzicionit, në të cilën gjendet Forca e Sigurisë së Kosovës. FSK-ja nuk i ka arritur ende kapacitetet e veta operacionale. Duhet ta rrisë dinamikën e blerjes së armatimit dhe të stërvitjeve”, thotë ai.
Përgjegjësitë e reja të FSK-së, kanë të bëjnë me ruajtjen e sovranitetit dhe integritetit territorial të Kosovës, si dhe të qytetarëve, pronave dhe interesave të vendit.
Aktualisht, FSK-ja ka rreth 2.500 pjesëtarë aktiv. Pas periudhës së tranzicionit, që pritet të zgjasë dhjetë vjet, ky numër pritet të rritet mbi 7.500 dhe të përfshijë pjesëtarët aktivë dhe ata rezervistë.
Buxheti që ka ndarë Qeveria e Kosovës për FSK-në për vitin 2022 kap vlerën e mbi 100 milionë eurove.
Se a duhet Ministria e Mbrojtjes dhe Qeveria të kërkojë leje urgjente në SHBA, Britani etj., dhe të kërkojë vendosjen e FSK-së në veri, si dhe të kërkojë armatim, logjistikë, për “Bota sot”, kanë folur edhe disa njohës politik.
“Qeveria ta ndërroj diskursin”
Lidhur me këtë, Eksperti i Sigurisë Drizan Shala, në një prononcim për “Bota sot”, ka deklaruar se vendosja e FSK-së në veri është e definuar mirë se kur duhet të vendosen.
Drizan Shala
Sipas tij, Kosova duhet ta ndërroj diskursin, kështu veprimet t’i afroj me Pentagonin.
“Në lidhje me vendosjen e FSK-së në veri të vendit mund të themi se ajo pjesë është e definuar mirë se si dhe kur mund të vendoset në kushte dhe rrethana normale që shkon nëpërmjet KFOR-it (NATO). Por, në situatën e tillë në të cilën është duke rrjedh situata e sigurisë së Europës, unë mendoj që Qeveria e Kosovës ta ndërroj diskursin e saj duke afruar veprimet me PENTAGONIN në procesin e transformimit në kohë të shpejtë FSK-në në FAK duke i rritur kapacitet e mbrojtjes territoriale të vendit”, thotë Shala.
Ai theksoi tutje se Ministria e Mbrojtjes duhet të kërkoj hartimin e ligjit të luftës, ndërsa MPJ-ja ta aktivizoj diplomacinë me shtetet tjera që të rriten kapacitetet e FSK-së.
“Ndërsa, Ministria e Mbrojtjes të kërkoj fillimin e hartimit të ligjit të luftës dhe kështu ta kemi të rregulluar të gjithë procesin ligjor për një mobilizim mbarëkombëtar në rast se do të cenohet siguria e vendit. Në anën tjetër MPJ-ja duhet ta aktivizoj një diplomaci pragmatike duke koordinuar me Berlinin, Parisin, Londrën, Uashingtonin për të rritur domosdoshmërisht kapacitet dhe modalitetet që FSK-ja (FAK) të dislokohet me 1 batalion në Veri të vendit, me 1 batalion në rajonin e Llapit-Gollapit si dhe avancimi i batalionit në Gjilan. Dhe kështu të arrihen objektivat për mbrojtjen territoriale të vendit”, shtoi ai.
“Qeveria të jetë e koordinuar me KFOR-in”
Analisti Leon Duhanaj ka deklaruar se sulmi në Ukrainë ndikoi në zgjerimin e konflikteve në vendet tjera, madje sipas Duhanaj, ky ka mundur të jetë njëra nga qëllimet ruse.
Leon Duhanaj
“Sulmi invaziv rus mbi Ukrainë, përpos që ka shokuar botën e qytetëruar ka ndikuar edhe në rritjen e pasigurisë dhe shqetësimeve reale për mundësinë e zgjerimit të konfliktit edhe në vende të tjera. Rusia sigurisht që ka interes ta shpërndajë konfliktin edhe në vende të tjera, madje ndoshta edhe ka kalkuluar me një gjë të tillë, e ku Ballkani perëndimorë ka qenë mundësia më e afërt për ta destabilizuar, përmes Serbisë, serbëve në Bosnje e vende të tjera”, thotë ai.
Tutje u shpreh se Putini kalkulimet e tij lidhur me qytetin e Kievit nuk i ka bërë siç duhet, sepse tani gjërat po i shkojnë më gjatë, sepse lufta do të vazhdojë edhe nëse e merr qytetin Kiev.
“Megjithatë, duket se presidenti rus Putin, nuk i ka bërë kalkulimet siç duhet mbi mundësitë reale në këtë konflikt. Sipas mendimit tim, paraprak për Ukrainën ka qenë kriza më e madhe në 24-48 deri në 72 orët e para, sepse Rusia ka plan ta pushtoj kryeqytetin dhe ta poshtërojë kryetarin e pastaj ta arrijë demoralizimin e ushtrisë. Tani gjërat po i shkojnë më gjatë, edhe nëse e merr kryeqytetin Kiev, lufta do të vazhdojë. Pra, sa më gjatë të shkoj konflikti atje, mundësitë e destabilizimit janë gjithandej. Në këtë kontekst, i tërë regjioni i Ballkanit mund të përdorët si destabilizues i situatës në mënyrë që të zhvendoset vëmendja”, shtoi Duhanaj.
Më tej potencoi se Kosova nuk e ka të lehtë për ta mbajtur situatën nën kontroll, por sipas tij, duhet koordinim me KFOR-in.
Përveç kësaj, Duhanaj thekson se ne jemi të garantuar nga NATO-ja, sepse nëse nuk do të ishim, atëherë Serbia do të na kishte sulmuar deri më tani.
Tutje thotë se e rëndësishme është koordinimi rreth unitetit për dialog, sidomos të kemi plane të qarta.
“Edhe Kosova është vend, i cili nuk e ka të lehtë ta mbajë situatën nën kontroll, nëse ndodhë ndonjë nxitje e komunitetit serb në veri. Qeveria e Kosovës, duhet të jetë e koordinuar me KFOR-in për të gjitha skenarët e mundshme. Ne nuk kemi nevojë me kërkuar dislokim, sepse kjo mund të ndikonte në nxitje të situatës, por të jemi të vëmendshëm, të koordinuar mirë me aleatët tanë. Kosova nuk është Ukrainë, ne nuk jemi shtet anëtarë i NATO-s, por jemi të garantuar nga NATO-ja, pra siguria jonë është e garantuar nga NATO-ja dhe çdo sulm mbi Kosovën do të nënkuptonte sulm mbi NATO-n, përndryshe Serbia do ta bënte që moti. Mendoj që për ne është me rëndësi me qenë syçelë dhe me u koordinu mirë rreth një uniteti nacional për temën e dialogut, sepse nga kjo që ndodhi, do të kemi dinamika më konkrete dhe nuk do të kemi stërzgjatje të temave, e aq më pak nuk do të na ledhatojnë as ne, por as Serbinë deri në marrëveshje. Prandaj është me rëndësi të kemi plan të qartë dhe unitet kombëtar rreth tij”, ka përfunduar Leon Duhanaj.
“Qeveria të kërkoj armatim shtesë”
Analisti politik Faton Mehmeti, sipas tij, për tu vendosur FSK-ja në veri nuk ka arsye që të kërkohet leje. Ai thekson se qeveria duhet ta armatos FSK-në me armatime të rënda dhe helikopterë.
Faton Mehmeti
“Nuk ka pse të kërkohet leje që FSK-ja të vendoset në veri. Natyrisht se ka nevojë të bisedohet me KFOR-in amerikan që e mbikëqyrë atë pjesë që t’i mundësohet FSK-së, të jetë edhe ajo prezente. Megjithatë, FSK-ja duhet të bëhet gati si kurrë më parë, në çdo rast të jetë në krye të detyrës. Gjithashtu, qeveria të kërkoj armatim shtesë për FSK-në, armatim të rëndë me tanke, helikopterë dhe lloje të ndryshme. Rusia do të tentojë të krijojë probleme në Kosovë, në mënyrë që bota ta zhvendos vëmendjen nga Ukraina”, thotë ai.
