Gjykata e Bosnje-Hercegovinës në Sarajevë e ka dënuar presidentin e Republikës Sërpska, Millorad Dodik me një vit burgim dhe gjashtë vjet ndalesë të ushtrimit të detyrës së presidentit, për mosrespektimin e vendimeve të Përfaqësuesit të Lartë të bashkësisë ndërkombëtare, Christian Schmidt.
Përkundër këtij vendimi, Dodik u ka kërkuar mbështetësve të tubuar para Asamblesë Kombëtare të Republikës Sërpska në Banjallukë të mos shqetësohen.
“Më dënuan me një vit në burgun e tyre. Thonë se jam fajtor. Nuk ka asnjë arsye për shqetësim. Unë jam mësuar të përballem edhe me gjëra më të vështira, prandaj do ta përballojmë edhe këtë”, ka thënë Dodik.
Ky është dënimi i shkallës së parë, ndaj të cilit Dodik ka mundësi të ankohet.
Ushtruesi i detyrës së drejtorit të Gazetës Zyrtare të këtij entiteti, Millosh Llukiq, është liruar nga të gjitha akuzat.
Në pritje të vendimit, në Banjallukë është mbajtur një protestë si shenjë mbështetjeje për Dodikun. Disa janë parë duke mbajtur mbishkrime “Dënimi i presidentit, sulm ndaj Republikës Sërpska” dhe “Sërpska është krenaria jonë, presidenti mbrojtësi ynë”. Ky është procesi i parë gjyqësor në Bosnje-Hercegovinë për veprën penale të mosrespektimit të vendimeve të Përfaqësuesit të Lartë.
Dodik akuzohet për nënshkrimin e dekreteve presidenciale, me të cilat shpalli të vlefshme dy ligje jokushtetuese të Republikës Sërpska, të cilat më parë ishin shfuqizuar nga Përfaqësuesi i Lartë.
Bëhet fjalë për ligjet mbi moszbatimin e vendimeve të Gjykatës Kushtetuese të Bosnje-Hercegovinës, dhe moszbatimin e vendimeve të Përfaqësuesit të Lartë në territorin e Republika Sërpskas.
Llukiq akuzohej për publikimin e këtyre ligjeve dhe dekreteve në Gazetën Zyrtare të Republikës Sërpska.
Kodi Penal i Bosnje-Hercegovinës për mosrespektimin e vendimeve të Përfaqësuesit të Lartë parashikon dënim me burg prej gjashtë muaj deri në pesë vjet, si dhe mundësinë e shkarkimit nga detyra të një individi dhe ndalimin e veprimtarisë politike.
Në fjalën përfundimtare, më 19 shkurt, Prokuroria e Bosnjës kërkoi nga Gjykata të shqiptojë një dënim me pesë vjet burgim për Dodikun dhe t’i ndalojë veprimtarinë politike për dhjetë vjet. Po të njëjtin dënim maksimal prokurorët e kërkuan edhe për Llukiqin.
Dodik, në fjalën e tij përfundimtare, tha se “të gjithë bashkë duhet të luftojmë që Bosnje-Hercegovina të mos jetë më një protektorat, por të rikthejë sovranitetin e saj”, duke përsëritur pretendimet e vjetra se Schmidt nuk ka legjitimitet, pasi emërimi i tij nuk është konfirmuar nga Këshilli i Sigurimit i OKB-së, siç ka ndodhur me Përfaqësuesit e mëparshëm të Lartë.
Profesori amerikan Daniel Serwer në një shkrim dërguar gazetës “Bota sot”, ka folur rreth “fatit” të Bosnjës dhe dënimit të Dodikut.
Ai kërkon që të mos festohet shumë, gjersa kujton rastin e kriminelit të luftës Radovan Karaxhiç pas luftës në Bosnjë.
“Jam i kënaqur të shoh Milorad Dodik, presidentin e Republikës Srpska (RS) të Bosnjës, të mbajtur përgjegjës. Një gjykatë boshnjake e dënoi atë të mërkurën për refuzimin e tij për të zbatuar vendimet e Përfaqësuesit të Lartë të komunitetit ndërkombëtar. Por le të mos festojmë shumë. Disa prej nesh kujtojnë se si u soll krimineli i luftës Radovan Karaxhiç pas luftës në Bosnje. Ai vazhdoi të qeverisë në RS edhe pse i ndaluar nga detyra. Vetëm kur hyri në ilegalitet për t'i shpëtuar kapjes, humbi kontrollin. Dodik mund të paguajë një gjobë për t'i shpëtuar dënimit me një vit burg. Ndalimi gjashtëvjeçar i mbajtjes së detyrës do të jetë i pakuptimtë nëse besnikët e tij nuk hiqen nga pushteti”, thotë Serwer.
Sipas tij, Vuçiq do të bëjë një shfaqje të mbështetjes së Dodikut, por ai nuk dëshiron që RS të shkëputet.
“A është ariu një tigër letre? Thënë kështu, Dodik, i njohur si "ariu boshnjak", deri më tani nuk ka qenë në gjendje të zgjojë mbështetësit e tij në rebelim të plotë. Kërcënimet e tij për shkëputje po rezultojnë të kota. Presidenti serb Vuçiç do të bëjë një shfaqje të mbështetjes së Dodik, por Beogradi nuk dëshiron që RS të shkëputet. Kjo do ta vendoste Vuçiqin në një vend të ngushtë. Nëse ai njeh një RS të pavarur, Bashkimi Evropian do të jetë i pakënaqur. Nëse nuk e bën, elektorati i tij nacionalist etnik do të jetë i pakënaqur. Më mirë për të nëse Dodik mbetet non grata dhe i paaftë për të konkurruar politikisht. Vuçiç nuk është presidenti i parë serb që i frikësohet konkurrencës në Beograd nga një nacionalist serb i Bosnjës. Vetëm koha do ta tregojë, por Dodik mund të jetë një tigër letre”, deklaron profesori.
Ai konsideron se dënimi i tij nuk do të zgjidhë problemet e Bosnjës.
“Kjo nuk do të zgjidhë problemet e Bosnjës. Ato i kanë rrënjët në një kushtetutë kokëfortë të pareformuar që SHBA-ja dhe BE-ja vendosën në Dejton në 1995. Ajo i dha fund luftës me koston e qeverisjes funksionale. Ndryshimi i kësaj do të kërkojë një konfigurim të ri të politikanëve boshnjakë të gatshëm të rrezikojnë mosmiratimin e nacionalistëve etnikë. Ky konfigurim është i vështirë për t'u prodhuar sepse kushtetuta favorizon zgjedhjen e nacionalistëve etnikë. Është një kone akulloreje që lëpin vetë. Dodik është vetëm një shtyllë e këtij sistemi vetëpërjetësues. Nacionalisti kroat Dragan Çoviç është një tjetër. Ai është ende në vend. Gjendja e Dodikut do ta frikësojë Çoviqin dhe do ta bëjë atë një nacionalist etnik edhe më të ashpër. Ai dëshiron një "entitet të tretë" në Bosnje dhe po kërkon favorin e Moskës për ta marrë atë. Edhe politikanët boshnjakë luajnë lojën nacionaliste etnike. Por ata janë më të ndarë se serbët apo kroatët. Ata janë gjithashtu më pak të frikësuar nga sistemi me një person/një votë. Shumica e tyre numerike u jep atyre më shumë besim se mund të mbrojnë interesat e tyre jetike”, thekson Serwer.
Reformat e nevojshme sipas Serwer, nuk janë sekret dhe se fati i Bosnjës është aty ku duhet të jetë me qytetarët e saj.
“Reformat e nevojshme nuk janë sekret. Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut ka thënë vazhdimisht se çfarë duhet të bëjë Bosnja për anëtarësimin në BE. Jasmin Mujanoviq ka analizuar opsionet. Ismet Fatih Cancar ka përshkruar një rrugë drejt Dayton 2.0, duke përfshirë anëtarësimin në NATO. Por lidershipi politik në këto drejtime ka munguar.
Gjithashtu mungon presioni ndërkombëtar në drejtimet e duhura. Administrata e Biden zgjodhi të qetësonte Vuçiçin dhe lejoi HiRep të përkëdhelë Coviçin. Interesat e biznesit të Jared Kushner në Beograd e komprometojnë administratën e re Trump që në fillim. Vetë Trump është një nacionalist etnik. Nëse ai bie dakord për ndarjen e Ukrainës, qoftë edhe përkohësisht, të gjitha bastet janë të humbura për Bosnjë dhe Hercegovinën. Pra, fati i Bosnjës është aty ku duhet të jetë: me qytetarët e saj. Bindja e Dodikut mund të ndihmojë, por nevojiten shumë më tepër”, përfundon Serwer.
