​“Shiu i zi” ka filluar të bjerë në Tokë, paralajmërojnë shkencëtarët

Shkencë & Teknologji

​“Shiu i zi” ka filluar të bjerë në Tokë, paralajmërojnë shkencëtarët

Më: 22 shtator 2024 Në ora: 17:16
Foto ilustrim

Amerika e Jugut po përballet me zjarre rekord pyjore që kanë rezultuar në "shi të zi", lumenj të gjelbër dhe nivele të ndotjes së ajrit gati 50 herë më të larta se kufijtë e rekomanduar të Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), raporton firma e monitorimit të cilësisë së ajrit IQair.

Nga 1 janari deri më 16 shtator të këtij viti, 364 mijë e 485 zjarre pyjore u regjistruan në kontinent, duke tejkaluar rekordin e vitit 2007 prej 345,322 zjarresh, sipas të dhënave nga Agjencia Braziliane e Kërkimeve Hapësinore.

Thatësira që prek aktualisht Amazonën ka përkeqësuar më tej përhapjen e zjarreve. Ndërsa shumë zjarre i atribuohen aktiviteteve njerëzore, thatësira krijoi kushte të favorshme për rritjen e shpejtë të tyre. Si rezultat, 60% e territorit të Brazilit është prekur nga tymi.

Tymi dhe ndotja u përhapën në vendet fqinje dhe në Oqeanin Atlantik, duke mbuluar një sipërfaqe prej 10 milionë kilometrash katrorë – një zonë më e madhe se e gjithë Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

"Cilësia e ajrit në Brazil nuk ka qenë kurrë kaq e keqe," tha për Live Science Alessandra Fidelis, një studiuese në Laboratorin e Ekologjisë së Bimëve në Universitetin Shtetëror të Sao Paulo.

Natalia Gil, një eksperte e shkencës atmosferike në Laboratorin Teknologjik të Uruguait, vuri në dukje gjithashtu një rënie të vazhdueshme të cilësisë së ajrit në qytetet në të gjithë Brazilin jugor, Argjentinën veriore, Bolivinë, Paraguain dhe Uruguain verilindor.

Javët e fundit, ka pasur një "rritje të konsiderueshme" të karbonit të zi, grimcave të pluhurit dhe gazrave si ozoni, oksidet e azotit dhe monoksidi i karbonit në qytete si Buenos Aires, Sao Paulo, Rio de Janeiro dhe La Paz.

Në pjesën më të madhe të Brazilit, këto ndryshime manifestohen në temperatura më të larta, ulje të reshjeve dhe rritje të numrit të thatësirës ekstreme, të cilat zgjasin periudhat e të ashtuquajturave thatësira "sezoni i zjarrit". E gjithë kjo, sipas Fidelis, po bëhet një “realitet i ri”.

“Duhet të fillojmë të kuptojmë se po përballemi me një faktor të ri që dikur mendonim se ishte një skenar i së ardhmes, por ani është realiteti ynë - ndryshimi i klimës”, përfundoi Fidelis.

commentFirst article
Sot mund të lexoni Shfletoni kopertinat