Nuk ka dyshim se dërgimi i qenieve njerëzore në hapësirë është një veprim jashtëzakonisht i vështirë dhe i rrezikshëm.
Që nga fillimi i eksplorimit njerëzor të hapësirës pak më shumë se 60 vjet më parë, 20 njerëz kanë vdekur – 14 në tragjeditë e anijes kozmike të NASA-s të viteve 1986 dhe 2003, tre kozmonautë gjatë misionit Soyuz 11 të vitit 1971 dhe tre astronautë në zjarrin e platformës së lëshimit Apollo 1 në vitin 1967.
Duke pasur parasysh se sa i ndërlikuar është fluturimi njerëzor në hapësirë, është në të vërtetë e jashtëzakonshme se sa pak njerëz kanë humbur jetën deri më tani.
Por, NASA po planifikon të dërgojë një ekuipazh në Hënë në vitin 2025 dhe astronautë në Mars në dekadën e ardhshme.
Pra, fluturimet komerciale në hapësirë po bëhen rutinë. Ndërsa udhëtimi në hapësirë bëhet më i zakonshëm, po ashtu rritet edhe mundësia që dikush mund të vdesë gjatë rrugës.
Kjo na sjell në mendje një pyetje të zymtë, por të nevojshme për ta bërë: Nëse dikush vdes në hapësirë - çfarë ndodh me trupin?
Vdekja në Hënë dhe Mars
Nëse dikush do të vdiste në një mision në orbitë të ulët – si në bordin e Stacionit Ndërkombëtar të Hapësirës – ekuipazhi mund ta kthejë trupin në Tokë në një kapsulë brenda disa orësh.
Nëse do të ndodhte në Hënë, ekuipazhi mund të kthehej në shtëpi me trupin në vetëm disa ditë.
Bëhet e ditur se NASA tashmë ka protokolle të detajuara për ngjarje të tilla, shkruan yahoonews.
Për shkak të atij kthimi të shpejtë, ka të ngjarë që ruajtja e trupit të mos jetë shqetësimi kryesor i NASA-s; në vend të kësaj, prioritet do të ishte që ekuipazhi të kthehet i sigurt në Tokë.
Gjërat do të ishin ndryshe nëse një astronaut do të vdiste gjatë udhëtimit në Mars. Në atë skenar, ekuipazhi ndoshta nuk do të ishte në gjendje të kthehej prapa.
Në vend të kësaj, trupi ka të ngjarë të kthehej në Tokë së bashku me ekuipazhin në fund të misionit, i cili do të ishte disa vjet më vonë. Ndërkohë, ekuipazhi do ta ruante trupin në një dhomë të veçantë ose në një çantë të specializuar trupi.
Temperatura dhe lagështia e qëndrueshme brenda mjetit hapësinor teorikisht do të ndihmonte në ruajtjen e tij.
Por, të gjithë ata skenarë do të zbatoheshin vetëm nëse dikush do të vdiste në një mjedis nën presion, si një stacion hapësinor ose një anije kozmike.
Çfarë do të ndodhte nëse dikush do të dilte jashtë në hapësirë pa mbrojtjen e një kostumi hapësinor? Astronauti do të vdiste pothuajse menjëherë.
Presioni dhe ekspozimi ndaj vakumit të hapësirës do ta bënte të pamundur frymëmarrjen.
Çfarë do të ndodhte nëse një astronaut do të dilte në Hënë ose Mars pa një kostum hapësinor?
Hëna nuk ka pothuajse asnjë atmosferë – një sasi shumë e vogël. Marsi ka një atmosferë shumë të hollë dhe pothuajse pa oksigjen.
Pra, rezultati do të ishte pothuajse i njëjtë me ekspozimin ndaj hapësirës së hapur: mbytje dhe gjak.
Po varrimi?
Supozoni se astronauti vdiq pas uljes, ndërsa ishte në sipërfaqen e Marsit. Varrimi nuk është gjithashtu një ide e mirë.
Në vend të kësaj, ekuipazhi ka të ngjarë ta ruajë trupin në një qese të specializuar trupi derisa të kthehet në Tokë.
Ndryshe, ka ende shumë të panjohura se si eksploruesit do të përballeshin me një vdekje.
Nuk është vetëm çështja se çfarë të bëhet me trupin. Të ndihmosh ekuipazhin të përballet me humbjen dhe të ndihmosh familjet e pikëlluara, janë po aq të rëndësishme sa trajtimi i trupit të personit që vdes.
