Neandertalët u zhdukën rreth 39 mijë vjet më parë, por, në një farë mënyre, këta kushërinj të afërt tanët nuk janë zhdukur plotësisht. Trashëgimia e tyre jeton në gjenomet e shumicës së njerëzve në Tokë, falë kryqëzimit ndërmjet dy llojeve.
Sipas kërkimeve të reja, periudha kryesore e këtij përzierjes gjenetike ka ndodhur rreth 47 mijë vjet më parë. Studimet tregojnë se komponentët e gjenomit të neandertalëve kanë ndikuar në funksione të tilla si pigmentimi i lëkurës, reagimi imunitar dhe metabolizmi i njerëzve modernë.
Një grup shkencëtarësh studioi gjenomet e tre grave dhe po aq burrave të Homo sapiens që jetonin rreth 45 mijë vjet më parë, bazuar në fosilet e gjetura në një shpellë në qytetin Ranis të Gjermanisë. Gjithashtu, ata analizuan gjenomin e një gruaje nga e njëjta periudhë, kafka e së cilës u zbulua në një shpellë në malin Zlaty Kun të Çekisë.
Studimi, i botuar në revistën Nature, përmban analizën e ADN-së më të vjetër të Homo sapiens që është sekoncuar ndonjëherë. Rezultatet tregojnë se kryqëzimi midis dy llojeve ndodhi midis 45-49 mijë vjet më parë. Një studim tjetër, i botuar në Science, shqyrtoi gjenomet e 300 individëve të hershëm dhe bashkëkohorë të Homo sapiens, duke përfshirë 59 që jetonin midis 2000 dhe 45 mijë vjet më parë. Këto studime sugjerojnë se përzierja gjenetike ishte një proces i zgjatur që zgjati për disa gjenerata.
Shkencëtarët nuk kanë përcaktuar ende saktësisht natyrën e ndërveprimeve midis Homo sapiens dhe neandertalëve, por është e qartë se ata kishin marrëdhënie që rezultuan në pasardhës të përbashkët. Vendndodhja gjeografike e kryqëzimeve mbetet e pasigurt, por mendohet të ketë ndodhur në Lindjen e Mesme.
Neandertalët, të njohur shkencërisht si Homo neanderthalensis, ishin të ndërtuar më fuqishëm se Homo sapiens. Ata jetuan për rreth 430 mijë vjet deri në zhdukjen e tyre, e cila ndodhi relativisht shpejt pas mbërritjes së Homo sapiens në Evropë, Azi dhe Lindjen e Mesme.
Sot, shumica e njerëzve mbartin 1-2 për qind të ADN-së së tyre nga neandertalët. Këto gjene kanë ndihmuar në përshtatjen e njerëzve modernë ndaj klimave dhe patogjenëve të ndryshëm. Për shembull, një variant i një gjeni imunitar i trashëguar nga neandertalët ndihmon në mbrojtjen kundër koronavirusëve, përfshirë atë që shkaktoi pandeminë e COVID-19.
Analizat e gjenomeve tregojnë se Homo sapiens i hershëm në Evropë kishte lëkurë të errët, flokë të zinj dhe sy kafe, një pasqyrim i origjinës së tyre afrikane. Megjithatë, këta njerëz u përballën me kushte të ashpra gjatë epokës së akullnajave dhe duket se nuk lanë pasardhës të gjallë, duke përfaqësuar një degë të humbur të pemës familjare njerëzore.
Shenjat në kafkat e gjetura sugjerojnë se ata përballeshin me grabitqarë, si hienat, të cilat ndoshta i sulmonin ose i shqyenin trupat e tyre pas vdekjes.
Debatet për zhdukjen e neandertalëve vazhdojnë. Disa sugjerojnë se Homo sapiens luajti një rol në zhdukjen e tyre përmes konkurrencës ose përthithjes gjenetike. ADN-ja e neandertalëve, e pranishme në gjenomet tona sot, tregon se ata vazhdojnë të jetojnë në një formë tjetër dhe kanë kontribuar në suksesin tonë si specie.
