​Nga ADN-ja te AI: Shkenca e vetë-rregulluar për 50 vite

Shkencë & Teknologji

​Nga ADN-ja te AI: Shkenca e vetë-rregulluar për 50 vite

Më: 24 shkurt 2025 Në ora: 15:30
Foto ilustrim

Më 24 shkurt 1975, pionierët e kërkimit të inxhinierisë gjenetike u mblodhën në Asilomar, Kaliforni, për të diskutuar mundësitë dhe rreziqet që mund të sillnin teknologjitë e reja për manipulimin e ADN-së. Aftësia për të modifikuar bakteret dhe për t’i kthyer ato në fabrika për prodhimin e ilaçeve si insulina ishte një hap i madh përpara, por gjithashtu kishte shqetësime për krijimin e mikroorganizmave të rrezikshëm. Ky takim çoi në krijimin e rregullave të sigurisë, të cilat janë përdorur si model në mbarë botën që nga ajo kohë, sidomos në fusha si bioteknologjia sintetike dhe nanoteknologjia.

Në të njëjtën mënyrë që sot po mendohet për ndikimin e mundshëm të inteligjencës artificiale (AI), edhe në vitet e 70-ta teknologjitë për manipulimin e ADN-së kishin hapur mundësi të papritura. Paul Berg, një nga pionierët e kësaj iniciative, tha se mundësia për të transferuar një fragment ADN-je nga një organizëm në një tjetër mund të “lejonte këdo të bënte çkado”. Ky shqetësim i nxiti kërkuesit të bëjnë një pauzë dhe të kërkojnë një moratorium për eksperimentet, derisa të zhvilloheshin metoda për të parandaluar përhapjen e ADN-së të rinovuar, shkruan agjencia italiane e lajmeve ANSA.

Takimi i Asilomar, ku morën pjesë 150 kërkues, përfaqësues të institucioneve qeveritare dhe kompanive, ka shërbyer si një simbol i aftësisë së shkencëtarëve për të vetë-rregulluar kërkimet e tyre pa përfshirjen e politikanëve. Ky model është pasuar edhe në shumë fusha të tjera, si nanoteknologjia dhe inteligjenca artificiale. Konferenca Asilomar për AI-në e Dobishme, e organizuar në vitin 2017, e ndoqi këtë parim, duke bashkuar kërkues nga fusha të ndryshme për të diskutuar ndikimin e mundshëm të AI-së në shoqëri dhe rreziqet që mund të paraqesë.

Një apel i ri për vlerësimin e rreziqeve të mundshme nga AI-ja u dha në vitin 2023, kur më shumë se 30,000 individë, përfshirë Elon Musk, shprehën shqetësime për rreziqet që mund të sjellin këto sisteme. Sfidat e këtij zhvillimi vazhdojnë të përballen, pasi kërkuesit nga Universiteti i Fudan në Kinë zhvilluan një sistem inteligjence artificiale të aftë për vetë-përhapje. Ata theksuan se ky zbulim duhet të shërbejë si një paralajmërim për shoqërinë për t’u përqendruar në më shumë përpjekje për kuptimin dhe vlerësimin e rreziqeve, duke e bërë të qartë se vetë-rregullimi shkencor është i domosdoshëm për të siguruar zhvillimin e sigurt të këtyre teknologjive.

comment Për komente lëvizni më poshtë
Sot mund të lexoni Shfletoni kopertinat