Dyshemetë e gjelbërta të tërheqin vëmendjen, edhe jashtë, në ajër të hapur, sikur të kishte lëndina përreth.
Kjo ngjyrë u zgjodh sepse është relaksuese, na shpjegoi gjatë vizitës menaxheri i qendrës së parë të ndërtuar jashtë Italisë për të pritur, sipas ligjeve italiane, azilkërkues me pak ose zero shanse për ta marrë atë.
Janë përzgjedhur burra, pa familje, në gjendje të mirë shëndetësore dhe vjen nga vende të konsideruara të sigurta nga Roma.
Do të duheshin shumë më tepër për t’u dhënë atyre shpresë.
Të kapur vetëm një hap larg mbërritjes së tyre në Evropë nga anijet italiane të patrullimit në gomone, ata do të dërgohen në një vend jashtë Bashkimit, Shqipëri, bazuar në marrëveshjen e nënshkruar vitin e kaluar mes dy qeverive.
Ata po udhëtojnë në bordin e Libra, anija e Marinës që u bë e njohur në vitin 2013 kur iu kërkua të mos iu përgjigjej thirrjeve të dëshpëruara për ndihmë të dërguara nga të mbijetuarit e anijes siriane në ujërat malteze dhe tani është bërë një qendër lundruese.
Anija u nis dje (14 Tetor) në brigjet e Lampedusa dhe do të ankorohet nesër (16 Tetor) me grupin e parë të refugjatëve në portin e Shëngjinit, një orë me makinë në veri të Tiranës.
Këtu është e para nga dy qendrat e ndërtuara nga italianët dhe e drejtuar nga policia e karabinierët: 3500 metra katrorë për pritjen dhe identifikimin e të sapoardhurve. Pas disa shtyrjeve, qendrat u bënë të aksesueshme vetëm pak ditë më parë.
Në këto ndërtesa migrantët do të freskohen, do t’u jepen rroba të pastra (xhupë dhe tuta blu ose të zeza) dhe një kod QR, do t’i nënshtrohen një kontrolli shëndetësor dhe në fund do të mund të dorëzojnë kërkesën e tyre për azil. Kjo brenda ditës sepse në Shëngjin nuk ka shtretër.
Do të pasohet me kalimin me autobus në qendrën tjetër, atë të Gjadrit, rreth njëzet kilometra në brendësi të tokës, në një kodër.
Një zonë e shkretë, dikur shtëpia e Forcave Ajrore Shqiptare. Një gardh gjigant prej betoni i kryesuar nga gardhe metalike të larta 6 metra kufizon një sipërfaqe prej 70 mijë metrash katrorë të ndarë në tre sektorë: më i madhi është për azilkërkuesit, një seri blloqesh me dhoma me katër krevate të pajisura me kondicioner, tavolina e karrige, dush, dyshekët ende të mbështjellë me celofan dhe ndërsa pastrimi vazhdon.
Nuk ka mensë apo restorant: ushqimi do të vijë gati dhe do të konsumohet në ambientet e përbashkëta.
Qëndrimi këtu është maksimumi katër javë: me procedurën e përshpejtuar të azilit, kjo është koha që pritet të përfundojë procesi.
Pas kësaj, ose njihet mbrojtja ndërkombëtare dhe dërgohen në Itali ose (rezultati më i mundshëm) aktivizohet dekreti i dëbimit.
Tani për tani, Gjadër mund të strehojë maksimum 400 persona, por kantieri është ende i hapur, synohet dyfishimi i kapacitetit të tij.
Një pjesë tjetër e qendrës është e dedikuar për ata të cilëve u është refuzuar azili dhe që presin të riatdhesohen. Super e blinduar: kufizohet nga një gardh katër metra të lartë, një pengesë e dytë përveç gardhit të jashtëm. Brenda ka dhoma për seancat dëgjimore të autoritetit gjyqësor në distancë.
Pas maksimumi tre muajsh, nëse gjithçka shkon mirë, riatdhesimet duhet të bëhen direkt nga Shqipëria, por ende nuk janë përcaktuar marrëveshjet me autoritetet e aeroportit të Tiranës.
Pastaj është një sektor i tretë që është një burg i vogël me 20 vende, për ata që kanë kryer krime brenda qendrës.
Është hera e parë që një burg italian ngrihet jashtë kufijve, konsideron përgjegjës Silvana Sergi, ish-drejtoreshë e Regina Coeli.
Ndër sfidat e këtij eksperimenti të parë në menaxhimin ekstraterritorial të emigrantëve është edhe vendimi i Gjykatës së BE-së, i cili detyron Italinë të ngushtojë listën e vendeve të sigurta.
