Gjashtë ditë pas tërmetti masiv që vrau më shumë se 28 mijë në Siri dhe Turqi, pikëllimi dhe mosbesimi po kthehen në zemërim dhe tension për shkak të ndjenjës se ka pasur një përgjigje joefektive, të padrejtë dhe joproporcionale ndaj fatkeqësisë historike.
Shumë persona në Turqi shprehin zhgënjimin që operacionet e shpëtimit kanë ecur me dhimbje të ngadaltë dhe se koha e çmuar është humbur gjatë dritares së ngushtë për gjetjen e njerëzve të gjallë nën rrënoja.
Të tjerë, veçanërisht në provincën jugore të Hatay pranë kufirit sirian, thonë se qeveria e Turqisë ishte vonë në ofrimin e ndihmës për rajonin më të goditur për ato që ata dyshojnë se janë arsye politike dhe fetare.
Në Adiyaman, në Turqinë juglindore, Elif Busra Ozturk priti jashtë rrënojave të një ndërtese të shtunën, ku xhaxhai dhe halla e saj ishin bllokuar – besohet të vdekur – dhe ku trupat e dy kushërinjve të saj ishin gjetur tashmë.
“Për tre ditë prita jashtë për ndihmë. Askush nuk erdhi. Kishte aq pak ekipe shpëtimi sa mund të ndërhynin vetëm në vende që ishin të sigurt se kishte njerëz të gjallë, “tha ajo.
Në të njëjtin kompleks ndërtesash, Abdullah Tas, 66 vjeç, tha se ai kishte fjetur brenda një makine afër ndërtesës ku ishin varrosur djali, nusja dhe katër nipërit e tij. Ai tha se shpëtimtarët kishin mbërritur fillimisht katër ditë pasi goditi tërmeti. Associated Press nuk mundi të verifikonte në mënyrë të pavarur pretendimin e tij.
“Çfarë dobie ka kjo për njerëzit nën rrënoja?” pyeti ai.
Ndjenja se nuk po bëhet sa duhet për të liruar familjarët e varrosur të njerëzve është përhapur edhe në pjesë të tjera të zonës së tërmetit. Në qytetin antik të Antakias, një grup personash qëndruan pas shiritit të policisë të shtunën për të parë teksa buldozerët po mblidhinin mbetjet e një ndërtese të lartë apartamentesh luksoze që ishte rrëzuar në anën e saj.
Mbi 1000 banorë kishin qenë në ndërtesën 12-katëshe kur ra tërmeti, sipas anëtarëve të një familje. Qindra ishin ende brenda, thanë ata, por u ankuan se përpjekja për t’i liruar kishte qenë e ngadaltë dhe joserioze.
“Kjo është një mizori, nuk di çfarë të them,” tha Bediha Kanmaz, 60 vjeçare, djali i së cilës dhe nipi 7-muajsh tashmë ishin nxjerrë të vdekur nga ndërtesa -ndërsa, nusja e djalit ndodhet ende brenda.
“Ne hapim çantat e trupit për të parë nëse janë tonat, po kontrollojmë nëse janë fëmijët tanë”, tha ajo.
Kanmaz fajësoi qeverinë e Turqisë për reagimin e ngadaltë dhe akuzoi shërbimin kombëtar të shpëtimit se nuk bëri mjaftueshëm për të rimarrë njerëzit gjallë.
Presidenti turk Recep Tayyip Erdogan tha të mërkurën se përpjekjet pas tërmetit po vazhdojnë në 10 provincat e goditura nga tërmeti dhe i quajti akuzat për mungesë ndihme nga institucionet shtetërore si ushtria “gënjeshtra, shpifje të rreme”.
Ai i ka pranuar mangësitë. Zyrtarët thanë se përpjekjet e shpëtimit në Hatay fillimisht u ndërlikuan nga shkatërrimi i pistës së aeroportit lokal dhe kushtet e këqija të rrugës.
Zemërimi për shkallën e shkatërrimit, megjithatë, nuk kufizohet vetëm tek individët. Autoritetet turke kanë ndaluar ose lëshuar urdhër-arrest për dhjetëra persona që dyshohet se ishin përfshirë në ndërtimin e ndërtesave që u shembën dhe ministri i drejtësisë është zotuar të ndëshkojë këdo përgjegjës.
Kanmaz fajësoi neglizhencën nga ana e ndërtuesit të pallatit ku u vra familja e saj.
Kontraktori, i cili mbikëqyri ndërtimin e ndërtesës me 250 njësi, u ndalua në Aeroportin e Stambollit të premten përpara se të hipte në një fluturim jashtë vendit, njoftoi agjencia zyrtare e lajmeve e Turqisë, Anadolu. Të shtunën, ai u arrestua zyrtarisht. Avokati i tij sugjeroi se publiku po kërkonte një kok turku.
Në Turqinë jugore po lindin tensione të tjera. Disa shprehën zhgënjimin që refugjatët sirianë që kanë jetuar në rajon pasi ikën nga një luftë civile shkatërruese në vendin e tyre po rëndojnë sistemin e rrallë të mirëqenies dhe po konkurrojnë për burime me popullin turk, raporton Associated Press.
“Ka shumë të varfër në Hatay, por ata nuk na ofrojnë asnjë mirëqenie, ua japin atë sirianëve. Ata u japin aq shumë sirianëve”, tha Kanmaz. Këtu ka më shumë sirianë se sa turq.
Kishte shenja të shtunën se tensionet mund të vlonin.
Dy grupe gjermane të ndihmës dhe Forcat e Armatosura Austriake ndërprenë përkohësisht punën e tyre të shpëtimit në rajonin e Hatayit duke përmendur situatën e tensionuar dhe frikën për sigurinë e stafit të tyre. Ata rifilluan punën pasi ushtria turke siguroi zonën, tha zëdhënësi i ministrisë austriake të mbrojtjes në Twitter.
“Ka tension në rritje midis grupeve të ndryshme në Turqi,” tha nënkoloneli Pierre Kugelëeis i Forcave të Armatosura Austriake për agjencinë e lajmeve APA. “Të shtëna raportohet se ka pasur”.
Agjencia gjermane e lajmeve dpa raportoi se shefi i operacioneve të grupit të ndihmave I.S.A.R Gjermani, Steven Berger, tha se “mund të shihet se pikëllimi ngadalë po i lë vendin zemërimit” në rajonet e goditura nga tërmeti të Turqisë.
Për Kanmazin, është edhe pikëllim edhe zemërim.
“Unë jam e zemëruar. Jeta ka mbaruar”, tha ajo. “Ne jetojmë për fëmijët tanë; ajo që ka më shumë rëndësi për ne janë fëmijët tanë. Ne ekzistojmë nëse ato ekzistojnë. Tani kemi mbaruar. Gjithçka që shihni këtu ka mbaruar”.
