Ne kujdesemi për dietën, kujdesemi për shëndetin tonë, praktikojmë sporte dhe megjithatë, shumica prej nesh neglizhojmë një aspekt bazë dhe prioritar: higjienën emocionale. Trajtimi i dëmtimeve tona psikologjike, atyre që mund të pësojmë çdo ditë, si dhe njohja si t’i parandalojmë ato, duke u mbrojtur nga disa gjëra, do ta bëjë më të lehtë për ne të shijojmë një cilësi të vërtetë jete.
Ky term, higjiena mendore, u “krijua” nga Dalai Lama në vitin 2016 në një konferencë që ai mbajti në Indi. Sipas udhëheqësit fetar, mungesa e këtij dimensioni i çon njerëzit në siklet dhe sjellje të parregullta. Kështu, përtej kufizimit në mësimin e një standardi të higjienës fizike dhe madje financiare, është e nevojshme që të zhvillojmë zakone të bazuara në besim, dashuri dhe respekt.
Dalai theksoi idenë e përballimit të sfidave emocionale. Të nxisë mirëkuptimin dhe të ushqejë realitete po aq të rëndësishme sa ndjeshmëria. Tani, pas këtij fjalimi, psikologët në mbarë botën u interesuan për këtë term nga një këndvështrim më klinik. Kështu, figura të tilla si psikologu Guy Winch, anëtar i Shoqatës Amerikane të Psikologjisë (APA), kanë krijuar informacion dhe dokumentacion më të plotë në këtë drejtim. Në fakt, higjiena emocionale aktualisht kuptohet si pjesë e vetë higjienës mendore. Janë masa për parandalimin e sëmundjes që duhet t’i bëjmë të gjithë.
Higjiena emocionale, 4 hapat për ta realizuar
Një nga sfidat aktuale në psikologjinë shëndetësore është parandalimi. Ne kemi shpenzuar shumë vite duke aplikuar një kujdes shëndetësor, por jo një strategji parandaluese. Kjo do të thotë, një person kërkon ndihmë profesionale kur percepton se nuk mund ta menaxhojë jetën e tij të përditshme me aftësinë paguese që e kishte dikur. Megjithatë, sot ne ende nuk kemi mekanizma adekuat për të parandaluar dimensione të tilla të rëndësishme si depresioni, çrregullimet e ankthit, stresi dhe madje edhe vetëvrasja. Prandaj, ne duhet të arrijmë popullatën në mënyra të ndryshme për të lehtësuar strategjitë për t’u përballur më mirë me problemet e përditshme, sfidat, shqetësimet, etj.
Edhe vetë Martin Seligman e provoi në kohën e tij. Ky psikolog i njohur, i njohur mbi të gjitha për studimet e tij mbi depresionin dhe për futjen e termit pafuqi e mësuar, në një moment vendosi të ndryshojë karrierën e tij profesionale. Ai vendosi të hedhë themelet e psikologjisë pozitive për t’i ofruar popullatës aftësi për të investuar në mirëqenien dhe lumturinë. Prandaj, higjiena emocionale do të binte në të njëjtën perspektivë: ofrimi i masave adekuate për të trajnuar veten në shëndetin psikologjik, në parandalim, në ushtrimin e përgjegjshëm të mirëqenies emocionale. Le të shohim 4 strategji.
1.Trajtoni dhimbjen – Nëse biologjikisht ndjejmë dhimbje kjo është për një arsye. Trupi ynë na paralajmëron për një ndryshim, një çekuilibër, një infeksion ose dëmtim që duhet adresuar. Në shumë raste, trupi ynë na dërgon sinjale, duke treguar se sistemi ynë imunitar është i mbingarkuar. Në raste të tjera kemi nevojë për ndihmë mjekësore. E njëjta gjë ndodh me dhimbjen emocionale. Nuk ia vlen ta lëmë për nesër shqetësimin që kemi sot. Nuk është e dobishme për ne që të fshehim, të shpikim, të mohojmë ose të marrim një ilaç për të lehtësuar këtë vuajtje. Problemet emocionale kërkojnë përgjigje aktive, kanë nevojë për masa dhe strategji të guximshme për të riparuar këtë dëm të përditshëm.
2.Ndaloni gjakderdhjen emocionale – Çfarë kuptojmë me gjakderdhje emocionale? Mjafton një shembull për të kuptuar simbolikën e kësaj shprehjeje. Le të imagjinojmë se kemi një miqësi apo edhe një partner që na gënjen . Jemi të vetëdijshëm për pakënaqësinë e tyre, për mungesën e reciprocitetit të tyre në baza ditore. Megjithatë, ne refuzojmë ta pranojmë sepse kemi frikë të heqim dorë nga ajo figurë domethënëse për ne. Tani, të mos bësh hap do të thotë gjakderdhje. Kjo nënkupton që plaga bëhet më e madhe çdo ditë dhe çdo moment. Ne rrjedhim gjak, por përpiqemi të mbyllim dëmtimin me “kjo është e përkohshme”, “Jam i sigurt se do të ndryshojë”. Higjiena emocionale kërkon marrjen e masave parandaluese dhe sa më shpejt t’i kryejmë ato aq më shpejt do të mund të shërojmë plagët. Prandaj, nëse jemi të vetëdijshëm se ka dëme dhe po lëndohemi, gjëja më e mirë është të reagojmë.
3.Muskuli i vetëvlerësimit – Muskuli i vetëvlerësimit është organi që pompon gjithçka . Është ajo që na jep kurajo dhe kurajo kur ajo që na rrethon është e parregullt dhe na heq qetësinë. Është ai impuls jetik që na kujton atë që meritojmë dhe që na paralajmëron për atë që kemi nevojë. Po kështu, siç zbulohet në studime të tilla si ai i botuar nga Dr. Kristin D. Neff, në revistën Social and Personality Psychology Compass, vetëvlerësimi dhe të dish se si ta trajtojmë veten me respekt janë çelësi për të garantuar mirëqenien tonë. Prandaj, një mënyrë për të fituar higjienën emocionale është të kujdeseni çdo ditë për këtë tendin psikologjik që qëndron pas një pjese të mirë të ekuilibrit. Neglizhimi i tij shpesh na çon në gjendje problematike.
4.Të kujdesesh për mendimet e tua po fiton shëndet – Mendimi ynë mund të shfaqet si armiku më i keq . Rënia në ato cikle rraskapitëse të banuara nga obsesioni, negativiteti, ankthi dhe frika, vënë plotësisht veton ndaj lumturisë sonë. Për më tepër, ato shpesh na çojnë në shumë çrregullime psikologjike. Prandaj, kujdesi për cilësinë e mendimit është investim në cilësinë e jetës. Duke ditur se si të përdorim një qasje më fleksibël, më të relaksuar, pozitive por realiste në çdo kohë, mund ta bëjë më të lehtë për ne që të veprojmë më saktë. Po kështu, duhet ta kemi të qartë se nuk është e lehtë të ndryshosh rrjedhën e atyre mendimeve që janë mësuar të ndjekin gjithmonë të njëjtin drejtim. Në shumicën e rasteve, ne do të kemi nevojë për ndihmë. Do të jetë prioritet të kemi atë mbështetje psikologjike dhe të specializuar me të cilën do të kthehemi në një kurs më të ngushtë ku kemi gjithmonë kontroll.
Prandaj, higjiena emocionale duhet të jetë pjesë e të gjithë skenarëve tanë të përditshëm. Ne kemi nevojë për të në punët tona, në marrëdhëniet tona personale dhe fëmijët në shkolla gjithashtu kanë nevojë për të. Është një formë parandalimi, është ai pastrim i përditshëm me të cilin shmangen mikrobet e vuajtjes dhe ato infeksione që sjellin pakënaqësi.
