Nga e ka origjinën Babagjyshi: Përgjigja është mjaft e komplikuar

Life style

Nga e ka origjinën Babagjyshi: Përgjigja është mjaft e komplikuar

Më: 28 dhjetor 2024 Në ora: 15:30
Foto ilustrim

Danezët thonë se Babagjyshi e ka origjinën në Grenlandë. Suedia sugjeron se Mora është vendi i origjinës së Babagjyshit dhe ka ndërtuar parkun “Santaworld”.

Por, nga e ka origjinën Babagjyshi?

Dërgimi i një letre për Babagjyshin mund të jetë i vështirë pasi askush nuk është dakord se ku jeton saktësisht ai. Disa vende po garojnë për të kërkuar që ai të jetë një nga shtetasit e tyre.

Industria e turizmit e Finlandës sugjeron se Korvatunturi në Lapland është vendi ku Babagjyshi ka punishten e tij, dhe lidhja midis tij dhe Laplandit sjell qindra miliona dollarë nga turizmi.

Danezët thonë se Babagjyshi është në Grenlandë. Suedia sugjeron se Mora është vendi i Babagjyshit.

Këto vende me siguri duken si vendi i duhur me borë të bardhë në dimër dhe dre. Ata gjithashtu janë afër Polin e Veriut.

Traditat jo aq gazmore

Ata gjithashtu kanë folklor të vjetër dhe shpesh mjaft shqetësues për Babagjyshin.

Finlandezët paganë e festonin Ditën e Shën Knut në janarin e ftohtë duke lejuar burra të ndryshëm të shkonin nga shtëpia në shtëpi me një çantë dhuratash. Përjashtim ishte se “nuuttipukki”, (personazhi negativ), nuk jepte dhurata dhe ndoshta i bënte fëmijët të qajnë. Burrat trokisnin derë pas dere, kërkonin dhurata dhe mallkonin fatin e keq për çdo shtëpi që nuk jepte një dhuratë.

Përfundimisht, “nuuttipukki” që merrte dhurata u shndërrua në Joulupukki, që jepte dhurata. Ashtu si traditat e tjera veriore si Djemtë e Krishtlindjeve të Islandës, ky vizitor jepte dhurata vetëm për fëmijët e sjellshëm.

Në shekullin e 19-të, Santa Claus u vendos në ndërgjegjen popullore më ose më pak ashtu siç e mendojmë tani: një njeri i vjetër dhe i gëzuar me mjekër, me të kuqe, dre dhe dhurata, që jeton diku në veri dhe në një klimë të ftohtë. Ky imazh ndërtohej dhe, megjithatë, e pastronte folklorin më grotesk të Evropës për elfët, gnomët dhe krijesat e tjera të mbinatyrshme, të cilët ose sjellin ose kërkojnë dhurata.

Por standardizimi i pamjes së Babagjyshit nuk zgjidhi se ku ai vërtet jetonte dhe punonte.

Në mes të shekullit të 19-të, ilustruesi Thomas Nast e paraqiti atë si një njeri të vjetër dhe të gëzuar në “Harper’s Weekly” dhe ilustrimi dhe pamja mori popullaritet. Por Nast thjesht e tregoi Babagjyshin në një peizazh dimëror.

Babagjyshi dhe mosmarrëveshjet territoriale

Mitologjitë mesjetare dhe pagane në Finlandë dhe Skandinavi i japin disa detjae për përpjekjet e këtyre vendeve për të kërkuar që Babagjyshi të jetë i tyre. Edhe pse të gjitha këto janë legjenda të vjetra, por përkthehen në turizëm.

Vende të tjera përdorin një qasje më moderne. Qeveria Kanadeze siguron që Krishtlindjet të ndodhin çdo vit duke lejuar që Babagjyshi të kalojë përmes hapësirës ajrore kanadeze. Duke e çuar këtë një hap më tej, në vitin 2013, qeveria konservatore e Stephen Harper-i iu dha pasaporta kanadeze Babagjyshit bashkëshortes së tij.

Ky veprim mund të duket si një gjest qesharak, ose thjesht një zbavitje për fëmijët në Krishtlindje, por mund të ketë treguar gjithashtu se disa qeveri duan të kërkojnë shumë më tepër sesa Babagjyshin.

Gjestet e Harper-it erdhën në një kohë të një mosmarrëveshjeje politike ndërkombëtare për pronësinë e Polit të Veriut dhe specifikisht kërkesat kanadeze për territoret arktike.

Diku më ngrohtë se Poli

Por a janë të gjitha këto vende gabim, ose po përpiqen të shfrytëzojnë mundësinë?

Pavarësisht se çfarë mendojmë, vendi ku Babagjyshi vjen vërtet është shumë më i ngrohtë dhe shumë më në lindje – dhe ato rroba të kuqe do të ishin të pashembullta për t’u veshur.

Santa Claus është një emër që rrjedh nga Sinterklaas ose Shën Nikolla. Bashkë me elfët paganë dhe gnomët, një element tjetër në historinë e gjatë dhe shumë komplekse të Santa-s është peshkopi kristian Shën Nikolla i Smyrna-s. Apo është Nikolla i Myra-s? Smyrna, tani e njohur si Izmiri në Turqi, dhe Myra, tani Demre në Turqi, janë të lidhura me Nikollën. Ashtu si në Evropën veriore, vende të ndryshme në Anatoli garojnë për t’u lidhur me Santa-n.

Nikolla është shenjti patron i gjithçkaje, përfshirë harkëtarët dhe pijetarët, por gjithashtu fëmijët dhe detarët. Lidhja me fëmijët shpjegon lidhjen e mëvonshme si Santa, veçanërisht pasi Shën Nikolla u jepte fëmijëve dhurata. Lidhja me detarët është arsyeja pse legjenda e tij është e njohur në të gjithë botën.

Një gërmim arkeologjik në vitin 2017 nën Kishën e Shën Nikollës në Turqi besohej të kishte zbuluar vendin e varrit dhe, për rrjedhojë, trupin e Shën Nikollës.

Një varr plot me kocka të vjetra nuk është shumë në përputhje me shpirtin e Krishtlindjeve, por mund të jetë një lidhje autentike mes një vendi dhe një personi, që asnjë sasi bore apo dre në Evropën veriore nuk mund ta barazojë.

commentFirst article
Sot mund të lexoni Shfletoni kopertinat