Marrëdhëniet që mbajmë, edhe pse janë pemë me rrënjë në të kaluarën, nuk ndalojnë kurrë së përditësuari vetveten. Megjithatë, ka shumë për të thënë për këtë përditësim: ne kemi mundësinë të korrigjojmë marrëdhëniet që na kanë lënduar.
Kush nuk na vlerëson, meriton vëmendjen, shoqërinë, kujdesin tonë? Ndonjëherë ne bëjmë gjëra që nuk na pëlqejnë sepse besojmë se janë pjesë e detyrimeve tona: a është kështu? Pse të qëndrojmë me dikë që nuk na do? Karen Horney foli për tiraninë e “duhet”. Duhet janë ato verbalizime në formë urdhrash që i japim vetes. Zakonisht ato janë produkt i të jetuarit në shoqëri ose i arsimimit. Na motivojnë të veprojmë kundër vlerave apo interesave tona, të qëndrojmë me ata që nuk na duan.
Shkëputja nga këto detyrime të vetë-imponuara nuk është e lehtë: ato priren të jenë të rrënjosura thellë në besimet tona dhe mendimi i thjeshtë për të mos ndjekur këto prirje shkakton disonancë njohëse tek ne; një gjendje shqetësimi, e krijuar nga përpjekja për të bashkuar dy pjesë të një enigmë, skajet e të cilave nuk janë të pajtueshme.
Prandaj, kur këto dy konstruksione përplasen, krijohet një konflikt i brendshëm. Ne kemi dy opsione: të vazhdojmë të bëjmë atë që mendojmë se duhet të bëjmë ose të veprojmë bazuar në vlerat tona dhe të ndryshojmë kursin , edhe nëse kjo do të thotë të shkojmë kundër grurit.
Mund të ndodhë që në marrëdhëniet ndërpersonale të shfaqet një ndjenjë e dhimbshme detyre. Pavarësisht nëse është partneri, një mik apo edhe familja jonë, ne e bindim veten se “duhet” të sillemi në një mënyrë të caktuar me çdo kusht.
Të qëndrojmë me dikë që nuk na do: kur nuk është një ide e mirë?
Të vendosësh që dikush nuk na do do të thotë të kufizosh një hapësirë shumë të madhe. Gjëja më e rëndësishme në marrëdhënie është vendosja e kufijve. Jo për të fituar një avantazh ose sepse jemi qendra e botës, por sepse këto marrëdhënie paraqesin një pengesë për mirëqenien tonë.
Por çfarë do të thotë “të mos duash”? Psikologia Silvia Congost na këshillon të mbulojmë veshët dhe të vëzhgojmë se çfarë ndodh. Është e lehtë të thuash “të dua” me fjalë, dhe është gjithashtu joshëse ta besosh. Por a e ndiejmë këtë dashuri që na predikohet? A janë veprimet e këtij personi në përputhje me këtë ndjenjë? Fjalët janë të mira, por nëse veprimet nuk shprehin dashuri, ndoshta ne thjesht po mashtrojmë veten.
Ka kufij të panegociueshëm përtej të cilëve nuk do të ishte gabim të lini marrëdhënien . Përveç këtyre, do të ketë edhe të tjera, personale për secilin prej nesh. Në këtë kuptim, secili prej nesh duhet të kuptojë, duke e zbuluar zemrën, deri në çfarë mase është e arsyeshme të tolerojmë ata që na lëndojnë. Le të shohim më poshtë kufijtë që nuk duhen kapërcyer kurrë.
Kur na keqtrajtojnë
Si fizikisht ashtu edhe psikologjikisht. Kur abuzimi është i pranishëm, ne duhet të largohemi nga marrëdhënia. Kjo vlen për çiftet, por edhe për çdo marrëdhënie ndërpersonale apo familjare. Abuzimi është një mënyrë për ta bërë dikë tjetër të besojë se është inferior.
Ata që abuzojnë mendojnë se kanë çdo të drejtë të lëndojnë një qenie tjetër njerëzore. Kjo në mënyrë progresive minon vetëvlerësimin e viktimës, e cila, nëse ai ose ajo nuk distancohet nga marrëdhënia, do të asgjësohet fjalë për fjalë. Sa më gjatë të durojmë një situatë abuzimi, aq më shumë besojmë se duhet të qëndrojmë sepse jemi të pavlerë dhe nuk meritojmë më mirë.
Kur na injorojnë: Nuk ka dobi të qëndrojmë me ata që nuk na duan
Injorimi i personit që duhet të doni është një formë tjetër dhune. Do të thotë t’i kthesh shpinën asaj, ta bësh të ndihet edhe një herë e varur nga ti. Është e rëndësishme që viktima të mos e lejojë veten të bindet me mendime të tilla si “ky person është i tillë”, “është mënyra e tij e sjelljes”. Kjo do të thotë ose të kapemi pas shpresës së një ndryshimi të pamundur ose të injorosh ndjenjën e zbrazëtisë që shkakton ky qëndrim.
Kur dikush na injoron, ata po komunikojnë se nuk janë të interesuar për atë që kemi për të thënë, ndjenjat tona, mendimet tona. Është e qartë se ata që sillen kështu nuk na duan; Mund të mos jetë një formë e qartë abuzimi, por po shkel emocionet tona.
Kur na poshtërojnë
Disa njerëz kanë një zakon të keq të tallen me të tjerët në publik, të bëjnë shaka për gjëra të tilla si pamja e tyre fizike ose mënyra e të folurit. Nëse nuk poshtërojnë publikisht, e bëjnë privatisht. Në çdo rast, nuk duhet të lejojmë askënd të rrezikojë vetëvlerësimin tonë. Është e vërtetë se mënyra se si dukemi apo si lëvizim nuk na përcakton në vetvete. Kjo duhet të jetë e qartë, por është e pashmangshme të ndihemi të pakënaqur kur marrim kritika, veçanërisht nëse ato i drejtohen dikujt të rëndësishëm për ne.
A qesh me ju partneri, miku apo pjesëtari i familjes apo i gjykon rrobat, të folurit apo aftësitë tuaja? Konsideroni të largoheni.
Kur na anulojnë
Jo vetëm liria është e nevojshme, por edhe ndjenja e lirisë . Ata që na duan në mënyrën e duhur, jo vetëm që nuk e kufizojnë lirinë tonë përtej asaj që është e arsyeshme, por sigurohen që ne të ndihemi të lirë. Na lejon të jemi përgjegjës për gabimet tona dhe t’i riparojmë ato, si dhe sukseset tona. Një shembull tipik është ai i prindërve që përpiqen t’i bindin fëmijët e tyre të ndjekin një rrugë të caktuar arsimore dhe e bëjnë këtë “për të mirën e tyre”. Këta prindër nuk i duan bujarisht fëmijët e tyre, sado që ta besojnë. Në fakt, ky manipulim i përgjigjet më shumë egocentrizmit sesa interesit real për dëshirat e fëmijëve.
Kur na e kufizojnë lirinë
Liria është një nga të mirat më të çmuara. Ne duhet të ndihemi të lirë të vendosim se çfarë të mendojmë, si të vishemi, cilët miq të zgjedhim ose në cilin qytet të jetojmë. Të lejosh dikë të marrë këto vendime për ne do të thotë të heqësh dorë nga një pjesë e fuqisë që na karakterizon dhe që duhet të jetë vetëm e jona.
Të qëndrosh me dikë që nuk na do, nuk është detyrim
Nuk është shkruar askund se duhet t’u qëndrojmë pranë atyre që nuk na duan, në fakt është e kundërta. Kuptimi i kësaj na ndihmon të kapërcejmë inercinë që na pengon t’i japim fund marrëdhënies. Ata që nuk na duan, nuk e meritojnë të gëzojnë vlerën tonë. Ata që nuk e tejkalojnë anën më egoiste të marrëdhënies, nuk e meritojnë bujarinë tonë, ata që nuk e ofrojnë veten e tyre, nuk e meritojnë disponueshmërinë. Reagimi është vendimi ynë , është ushtrimi ynë i bindjes që ne duhet të përpiqemi ta praktikojmë tani e tutje.