Në vitin 1978 isha në Bernë. Banoja në Bymplic (Bümpliz) te im atë gjatë pushimeve verore dhe punoja në një restorant në stacionin e trenit, ku çdo mëngjes herët, nga ora pesë, përgatitja bageta.
Një të shtune pasdite, babai më tha të kujdesesha për groshën: sa herë t’i shterej uji, t’i shtoja përsëri. Para se të dilte, më kujtoi të mos harroja t’i hidhja gati gjysmë luge kripë.
„Ujin e parë derdhe pas xhysë ore, se krejt baraka ka me e marrë vesh se kena hangër pasul!“ – shtoi ai me zë të lartë nga korridori.
Ishte hera e parë në jetën time që ndodhesha para një shporeti. Uji i groshës shteroi pesë herë brenda tri orëve dhe po aq herë ia shtova sërish ujë. Mirëpo, çdo herë që shtoja ujë, i hidhja edhe gati gjysmë luge kripë.
Kur ai u kthye dhe e përfundoi gatimin e groshës, sapo shijoi lugën e parë, u ngrit me vrull dhe pështyu. Qëndroi përballë meje dhe tha i zemëruar:
„Ti je n’fakultet, a? Ta dhefsha shkollën ty! Sa herë i çite krypë?“
„Ndoshta tri herë,“ i thashë.
Ai u ngrit, e mori tenxheren dhe e derdhi. Mbetëm vetëm me bukë atë natë.
Banonim në një barakë ku jetonin vetëm gastarbajterë – italianë, spanjollë, grekë dhe punëtorë nga ish-Jugosllavia. Më vonë, diku pas dy orëve, u përpoqa të arsyetoja gabimin: në fakultet nuk mësohej gatimi, dhe studimet s’kishin faj që unë nuk e dija nëse kripa avullonte bashkë me ujin apo jo…
„Jo, jo! Kët gja asht dashtë me ta msu shkolla, jo fakulteti!“ – tha ai. „M’u avullu krypa, deti ish bâ i âmël! Tone kish ra shi me krypë,“ e përfundoi me një buzëqeshje ironike. Mbeta pa fjalë. Që nga ajo ditë, nuk folëm më kurrë për atë fasule. Ndoshta i kishte ardhur shumë keq për mosdijen time të madhe.
Aty pata parë se nuk isha aspak i përgatitur për të marrë një nuse dhe për të krijuar familje, që e ëndërroja. „Nëse gruaja punon apo ndodhet në spital, fëmijët duhet të hanë diçka,“ pata thënë vetë me vete.
Pata kuptuar edhe se duhej të ndryshoja rrënjësisht – të përplasja vetveten në shekullin tim, në kohën dhe realitetin ku po jetoja. Për të mirën time dhe për të mirën e familjes që shpresoja të krijoja një ditë.
Djali që nuk di të gatuajë dhe të mirëmbajë shtëpinë, nuk është i përgatitur për t’u martuar apo bashkëjetuar. Sepse familja nuk është vetëm përgjegjësi e njërit, por detyrë e atyre që e krijojnë. Ndihmën në shtëpi duhet ta mësojë edhe fëmija.
Dhe, dashuria nuk është vetëm fjalë romantike, por akt dashurie dhe mirënjohjeje është edhe të gatuarit – një darkë të shijshme, në një shtëpi të mbajtur mirë, në ndihmën e ndërsjellë. Dhe vlen, për të gjithë ata, që banojnë aty. Një burrë që nuk di të kujdeset për veten, nuk është i pavarur dhe mbetet fëmijë, edhe pse mund t’i ketë disa dekada jetë.
Bashkëshortes nuk i duhet një fëmijë i rritur, por një burrë që ndihmon. Dhe unë atëherë e pata kuptuar: burrëria nuk ishte vetëm shkolla, tituj e lekët, por edhe aftësia për të gatuar, për të pastruar shtëpinë dhe për të krijuar një jetë të denjë për veten dhe për të dashurit.
Përndryshe, e shndërron bashkëshorten thjesht në kameriere dhe shërbëtore. Aty mund të ketë empati, por jo dashuri, ndoshta edhe vetëm keqardhje për vogëlushin e madh, i cili beson se është burrë. Ky është nga gjinia mashkullore, por burrë nuk është. Burri nuk identifikohet me organet gjenitale, por me dashurinë ndaj bashkëshortes dhe fëmijëve të vet. Nëse nuk ua trajton nënën mirë, fëmijët nesër nuk e duan atë, por vetëm nënën…
Aq sa dashuri investohet në gruan dhe fëmijët, aq kthehet më vonë në pleqëri. Kush nuk e bën këtë, le të mos presë as një telefonatë. Keqtrajtimi i bashkëshortes, nënës së fëmijëve, shpien në humbjen e dashurisë dhe respektit të tyre ndaj të atit.
